Ivo Andrić

Ivo Andrić rođen je 9. oktobra 1892. godine u Dolcu pored Travnika u tadašnjoj Austro-Ugarskoj, djetinjstvo je proveo u Višegradu, a studirao slovensku književnost i istoriju u Zagrebu, Beču, Krakovu i Gracu.
Kao gimnazijalac u Sarajevu, Andrić je bio vatreni pobornik integralnog jugoslovenstva, pripadnik naprednog nacionalističkog pokreta "Mlada Bosna" i strastveni borac za oslobođenje južnoslovenskih naroda Austrougarske monarhije.Andrić početkom oktobra 1919. godine odlazi iz Zagreba u Beograd, gdje počinje da radi kao činovnik u Ministarstvu vjera, a već početkom 1920. godine Andrić započinje vrlo uspješnu diplomatsku karijeru postavljenjem u Poslanstvu pri Vatikanu.Početkom 1923. godine Andrić postaje vicekonzul Kraljevine Jugoslavije u Gracu, gdje brani doktorsku tezu "Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine", a krajem 1924. godine prelazi u Beograd u političko odjeljenje Ministarstva inostranih djela.Diplomatska karijera Ive Andrića vrhunac doživljava 1939. godine, kada je 1. aprila, postavljen za opunomoćenog ministra i izvanrednog poslanika Kraljevine Jugoslavije u Berlinu.U rano proljeće 1941. godine Andrić nadležnima u Beogradu nudi ostavku na to mjesto navodeći kao razlog "službene, a zatim i lične mnogobrojne i imperativne razloge", ali njegov prijedlog nije bio prihvaćen i on 25. marta 1941. godine u Beču, kao zvanični predstavnik Jugoslavije prisustvuje potpisivanju Trojnog pakta.Dan poslije nacističkog bombardovanja Beograda Andrić sa osobljem Poslanstva napušta Berlin i odlazi u okupirani Beograd, gdje je penzionisan, ali odbija da prima penziju i živi povučeno.Tokom ratnih godina piše prvo "Travničku hroniku", a krajem 1944. godine završava roman "Na Drini ćuprija". Oba romana objaviće u Beogradu nekoliko mjeseci po završetku rata.Upravo za roman "Na Drini ćuprija" kao i za cjelokupni dotadašnji rad na "istoriji jednog naroda", Ivo Andrić 1961. godine dobija Nobelovu nagradu za književnost.Cjelokupni iznos Nobelove nagrade poklonio je iz dva dijela bibliotečkom fondu BiH.Pripovjedač snažne imaginacije, izuzetan poznavalac mentaliteta ljudi u BiH, Ivo Andrić se odlikovao vanrednom čistotom jezika i stilom, prefinjenim psihološkim analizama.Neka od njegovih najpoznatijih djela su romani "Na Drini ćuprija", "Travnička hronika", "Gospođica", "Prokleta avlija", "Omer-paša Latas" /nedovršen/, zbirke pripovjedaka "Nemirna godina", "Žeđ", "Jelena, žena koje nema", "Znakovi", "Djeca", "Kuća na osami", putopisi i skice "Staze, lica, predeli", meditativna proza "Znakovi pored puta", "Eseji, kritike, članci", "Sveske".Ivo Andrić umro je 13. marta 1975. godine na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu.

... ma koliko se doživljava kao okrenutost pesnika sebi i svom unutrašnjem svetu, kao razgovor s dušom, ona je i obraćanje pesnika čitaocu, Bogu, ljudima i dijalog sa svima njima, i to je ono što je čini aktuelnom i danas. Jer, Andrić ispovedanje diže na nivo opšteg saznanja i univerzalnog iskustva u kome prepoznajemo i sebe i druge, prošle, sadašnje i buduće stradalnike.



https://mega.nz/#!prAnmIAT!JSRSb0KhfEO1U3efdvhO2wT4C51KGx5SjyVdOOG0AxI

“Dan je....
samo bijela hartija, na kojoj se sve biljezi
i ispisuje....
a racun se placa nocu..
na velikim, mracnim poljima nesanice.
Ali tu se sve rijesava i brise...
konacno i nepovratno..
Svaka preboljena patnja,
nestaje tu kao rijeka ponornica
ili sagori bez traga i spomena...”



https://mega.nz/#!NiY1wCKS!caOB1XwNH1PPHJISsJ516iC6Zg6nNCmeD_gr4PDS4bs

Najpoznatiji roman Iva Andrića, Na Drini ćuprija, hronološki opisuje svakodnevni život višegradske kasabe, koja se nalazi na obali rijeke Drine, gdje su živjeli zajedno Turci i hrišćani. Glavni lik ovog romana je most koji kod Višegrada spaja dvije obale Drine, odnosno Bosnu sa Srbijom, Zapad sa Istokom. Radnja romana prati četiri vijeka zbivanja oko mosta, koji je izgradio veliki vezir Mehmed paša Sokolović. Mehmed je srpski dječak koji je na silu odveden u tursku vojsku i poturčen da bi se kasnije uzdigao ljestvicama vlasti i postao prvi do sultana. Kao čovjek od uticaja, odlučio je da u rodnom kraju podigne zadužbinu, kameni most na jedanaest lukova. Most predstavlja centralni simbol romana. Sve se mijenja i prolazi, samo most ostaje da ukaže na prolaznost ljudskih sudbina.



https://mega.nz/#!5jIHFKqZ!wXZQtnQZNUVV9ejLwBVmin6vVsCRw4QZSN9kSTin1Mk

Priča o vezirovom slonu je pripovetka srpskog književnika i nobelovca Ive Andrića. Prvi put je objavljena u časopisu Književnost 1947.Spada u red Andrićevih najuspešnijih i najpopularnijih pripovedaka. U njoj se pripoveda o travničkoj čaršiji i reakcijama njenih stanovnika na dolazak novog vezira Džalaludina-paše, surovog i povučenog čoveka, koji dovodi afričkog slona za ljubimca, prema kome će stanovnici usmeriti netrepeljivost i mržnju.Jedna od centralnih tema pripovetke je nastanak i društvena funkcija priče i pripovedanja, njeno čuvanje i trajanje u narodu, ali i na koji način izmišljotine mogu da nose zrna istine, i obrnuto, kako ono što je prihvaćeno kao istina može da se temelji na lažima. Svetozar Koljević je naglašavajući slojevitost pripovedanja u ovoj pripoveci istakao da je ona zamišljena kao priča o jednoj travničkoj priči – unutar koje se raspredaju razne druge priče.Ova tema je jedna od ključnih tema Andrićevog opusa, i nju je, između ostalog, istakao i u besedi O priči i pričanju, koju je održao prilikom primanja Nobelove nagrade za književnost 1961.



https://mega.nz/#!RuBzlYIL!UrTxkZgF_sp6gET3SO65DqHNgShvNhC5vx7d_aX24ZA

Carigradski zatvor, nazvan Prokleta avlija, sa svojim simbolički šarenim svetom, spojio je jednog skromnog, poštenog i nedužno optuženog bosanskog fratra i razočaranog, životom otrovanog i fikcijom opsednutog turskog bogataša. Svet Proklete avlije, koja kroz svoju utrobu propušta sve vrste ljudskih grehova i poroka i čija je nepregledna raznolikost pomno nadgledana zastrašujućim očima upravnika Latifage Karađoza, mesto je sa vrlo upečatljivim likovima i sudbinama. Ipričana smirenim rečenicama koje su izraz istančanog umeća pripovedanja, kao i unutrašnjom dinamikom koja obuhvata čitavo delo, Prokleta avlija je nedvosmisleno jedno od najboljih ostvarenja u celom Andrićevom bogatom književnom opusu.



https://mega.nz/#!FnJnQayD!mwAStUI9l3rSqLK5u3qeRWM646-mURMg1lldAGHaBnU

Travnička hronika je istorijski roman pisan za vreme Drugog svetskog rata, ostvaren po modelu evropskog realističkog romana. Obuhvata vreme od 1807. do 1814. godine i po tome predstavlja klasičan roman više od bilo kojeg drugog Andrićevog romanesknog ostvarenja. Roman je ispripovedan u trećem licu i sklopljen je od prologa, epiloga i 28 poglavlja. Razlika između travničke i višegradske hronike jeste u tome što se roman Na Drini ćuprija mahom zasniva na fikcionalnoj nadogradnji usmenih legendi dok je Travnička hronika nastala imaginiranjem vrlo bogate dokumentarne građe.



https://mega.nz/#!BmRVVALA!Vcp8CxeHp7t-i6XW39cMX9bjVRQQgpFMmJv2deYlx_4

Romanom Gospođica dominira jedan karakter, usedelica Rajka Radaković, kojom je ovladala samo jedna strast, tvrdičluk. Ivo Andrić na maestralan način opisuje čitav život bez ljubavi, prijateljstva i ljudske brige za bližnje, bez srca; život određen jednom jedinom porukom oca na samrti, pogrešno shvaćenom i prenaglašenom. U akterima ovog romana svako od nas će pronaći i neke od svojih vrlina i mana, opisane na hirurški precizan način, ali bez osude ili pohvale.



https://mega.nz/#!E6QHWaqb!xnSTZRjR31FOifZkUpQmFCvZ4PQooiNbV0GQiFkc48o

Pripovetke koje većinom govore o doživaljajima iz ranog detinjstva i mladosti, likova za koje se može uzeti da su to bile lično Andrić, mada on to nigde ne kaže direktno.



https://mega.nz/#!YzZD3YhD!t_4mVAeGM9O0Y-UMaLQyV9GWf6CcYvLNIAtMjD7mn88

U jednom od tragičnih trenutaka sarajevske istorije, grad je piscu posluzio kao simbolični dekor na čijem fonu ce se razvijati album ljudskih sudbina. Roman prati dolazak Omerpaše u Sarajevo, njegov rad na prenošenju centra moći iz Travnika u Sarajevo i sređivanju prilika u zemlji. Prica o Omerpaši, njegovoj porodici, prijateljima i neprijateljima, čita se kao daleki patinirani album velikog slikara, na kome su prikazani ljudski odnosi i život u jednom dalekom vremenu...



https://mega.nz/#!5zJ1AIyb!LhZmH4rdKJiGzdydD6sUsnj5kVZsn_kkq1B5KAZotQQ

Žeđ
Ostadoh te željan, jednog letnjeg dana,
O srebrna vodo, iz tuđega vrela.
To je bilo davno -
Svaka mi je staza danas obasjana
Suncem i ljepotom. Sreća me je srela.
Iz stotinu vrela žeđ moja sad pije,
Al` mira ne nađoh nigde, jer me nikad
Vatra prve žeđi ostavila nije.



https://mega.nz/#!N2ITTAQT!Poh_6E5XrurgIUChzKgs7yddernZfdA4zs5etlhASfs

U Andrićevim "Znakovima pored puta" jeste kratki tekst koji se može napisati u toku jednog dana, u kome pisac ispusuje trenutno raspoloženje, viđenje neke pojave, ličnosti, utisak sa puta ili misao koja ga preokupira.
Godinama belezene i bez određenog reda pisane takve zapise pisac sabira u knjigu koja postaje ogledalo njegove duše, a ne dnevnik. Princip organizacije tekstova u knjizi nije tok vremena, kao sto je u klasičnom dnevniku, već spontani rad duše koja živo i osetljivo reaguje na svakodnevne podsticaje i prerađuje ih u meditacije i vizije, u snimke predela i ljudi.



https://mega.nz/#!xnRjyaRC!B8uuC1G0k4MH7z-iUXc8GFY_zGHMyoYytS7xTkyPynA

Put Alije Đerzeleza i druge pripovetke

Izdavač: Srpska književna zadruga

Put Alije Đerzeleza (1920), prva Andrićeva pripovetka koja je pisca na velika vrata uvela u književnost. Ostvarena je kao triptih, a ispripovedana sa stanovišta sveznajućeg pripovedača koji, pri čajući o muslimanskom junaku Aliji Đerzelezu, koristi istorijske činjenice i narodno predanje, legendu i fikciju. Glavni lik poznat je u folkloru kao veliki junak čije su odlike hiperbolisane i idealizovane u megdanu, šenlučenju i odevanju. Andrićeva pripovetka nastaje kao parodija narodne epske pesme, postaje doslikavanje portreta i dovršavanje prič e o nekadašnjem gaziji koga stižu umor i godine. Sve ono što su nekada u narodnoj pesmi bile viteške osobine junaka, u Andrićevoj priči postale su Đerzelezove mane. Sve ono što je nekada Đerzeleza činilo uzvišenim, sada ga č ini smešnim. Svi koji nisu smeli da priđ u njegovoj desnici i konju od megdana, sada teraju šegu sa njim. Đerzelezove osobine postaju anahrone, a on sam ne može da pokaže svoju veličinu jer nema odgovarajućeg protivnika. Ali ako Alija Đerzelez prestaje da bude junak u smislu epske pesme, on svakako ostaje tragični junak. Ne shvatajuć i suštinu sopstvene neostvarenosti, žaleći za stvarima koje nikada neće dostići, lepotom, željenom ženom, jer je i stvoren samo da želi, on upada u niz neugodnih situacija iz kojih izlazi ponižen i ismejan. Vrhunac njegove tragičnosti dat je u poslednjoj sceni kada se našao na krilu jedine žene koju nikada nije poželeo, a uspeo je da stigne samo u njeno naruč je. I tada, pun damara i nemira, lamentira nad svojom sudbinom: "I ta ruka što je osjeća na sebi, je li to ruka žene? - Mlječ anka u krznu i somotu čije se tjelo, vitko i plemenito, ne može ni zamisliti. Ciganka Zemka, drska i podmukla, a mila životinja. Gojna udovica. Strasna a prevejana Jevrejka. I Katinka, voće koje zri u hladu. - Ne, to je ruka Jekaterine. Samo Jekaterine! Jedino do Jekaterine se ide pravo!"
Andri ćeva slika Alije Đerzeleza i slika istoimenog junaka iz epske pesme odnose se kao uljani portret na platnu i crtež olovkom. Piščeva snažna fikcionalna nadogradnja usmene legende i sama je to postala.



https://mega.nz/#!9iAjBSxJ!Wq0wTTNOFa7I2c4hHBWSlrJqFdTQc1HiZpkQzRGlXpE