Dogodilo se na današnji dan

Na današnji dan, 27. mart


Danas je nedelja, 27. mart, 87. dan 2016. Do kraja godine ima 279 dana.


1625 - Umro je engleski kralj škotskog porekla Džejms I Stjuart, prvi monarh koji je od 1603. do smrti vladao i Škotskom i Engleskom i prvi Stjuart na engleskom prestolu. Posle abdikacije sa škotskog prestola majke Meri Stjuart 1567. proglašen je, kad je imao samo godinu dana, kraljem Škotske kao Džejms VI i tu titulu je takođe nosio do smrti.

1770 - Umro je italijanski slikar Đovani Batista Tijepolo, poslednji veliki venecijanski mastor, jedan od najvećih dekorativnih umetnika 18. veka. Njegovi glavni radovi, freske velikih dimenzija, rađene u maniru rokokoa, nalaze se u ariepiskopskoj palati u Udinama, u palati Labija u Veneciji, u episkopskoj rezidenciji u Vircburgu i u kraljevskoj palati u Madridu.

1797 - Rođen je francuski pisac Alfred Viktor de Vinji, u čijoj su romantičarskoj misaonoj poeziji centralne teme usamljenost i stoičko mirenje sa sudbinom. Dela: poeme "Mojsije", "Pastirska kuća", "Eloa", "Samsonov gnev", drama "Čaterton", roman "Zavera", novele "Ropstvo i veličina vojničkog poziva", "Dnevnik
jednog pesnika".

1824 - Rođen je srpski pisac Branko Radičević, lirski pesnik mladosti, ljubavi i patriotskog zanosa. Kao oduševljeni pristalica jezičke reforme Vuka Karadžića, prvi je počeo da peva na narodnom jeziku i u duhu srpske narodne poezije. Pesničkim slobodama označio je prodor u novu epohu. Pesme su mu pune vedrine, vitalnosti, žudnje i uživanja u prirodi, u nekima predoseća sopstvenu ranu smrt. Školovao se u Zemunu, Sremskim Karlovcima, Temišvaru i Beču, gde je studirao prava i medicinu i ušao u najuži krug Karadžićevih pristalica i prijatelja. Najlepše dane mladosti proveo je u Sremskim Karlovcima čije su lepote, posebno uzvišenje Stražilovo, bile njegova lirska inspiracija. U najpoznatijoj pesmi "Đački rastanak" opevao je Sremske Karlovce i đačke radosti. Dubinu i misaonost iskazao je u pesmi "Tuga i opomena", a u satiričnoj pesmi "Put" ismejao je protivnike Karadžićeve reforme. Umro je u Beču 1853, a docnije je sahranjen na Stražilovu.

1837 - Umro je srpski književnik Lukijan Mušicki, monah, pesnik, pomalo i filozof, srpski vladika. Studirao je prava u Pešti. Mitropolit Stratimirović, i sam fascinantan intelektualac, uvideo je njegove kvalitete i protežirao ga je u dužem periodu. Bio je profesor bogoslovije, izvesno vreme nastojatelj manastira Šišatovac. Njegova poezija nadahnuta rodoljubljem i prosvetiteljskim idejama imala je veliki uticaj na savremenike. Uklonjen je sa mesta upravnika Šišatovca između ostalog zato što su njegove ideje bile suviše svetovne za ukus visoke crkvene hijerarhije. Prijateljevao je sa Dositejem Obradovićem i Vukom Karadžićem. Postao je vladika Gornjokarlovački 1828. Bio je jedan od najučenijih Srba svog vremena, govorio je čak deset jezika. Prevodio je Horacija, njegovu
"De arte poetica" znao je napamet. Dela: "Glas harfe šišatovačke", "Glas narodoljupca", "Slaveno-srpska gramatika", sastavio je "Srpsku bibliografiju" kao i "Životopis srpskih arhiepiskopa", priredio je "Izbor basana"(D. Obradovića).

1845 - Rođen je nemački fizičar Vilhelm Konrad Rendgen, koji je 1895. otkrio "iks-zrake", dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1901. "Iks-zraci", elektromagnetski talasi dužine od milionitog do milijarditog dela santimetra njemu u čast nazvani su "rendgenski zraci". Primenjuju se u medicini za dubinsko snimanje organa i za zračenja, ali pošto izazivaju štetne promene u strukturi tkiva kroz koja prodiru, potiskuju ih druge metode lečenja i uspostavljanja dijagnoze. Koriste se i za identifikovanje hemijskih elemenata i za strukturnu analizu raznih supstanci.

1854 - Francuska je objavila rat Rusiji i stala na stranu Osmanskog carstva u Krimskom ratu koji je izbio krajem 1853. Sutradan je to učinila i Velika Britanija, koja je nastojala da suzbije ruske aspiracije prema Balkanu i Crnom moru. Rat protiv Rusije udruženi saveznici vodili su dve godine na poluostrvu Krim, gde su posle krvavih borbi i velikih gubitaka uspeli da osvoje ključni lučki grad Sevastopolj.

1867 - Rođen je engleski inženjer Frederik Henri Rojs, koji je s Čarlsom Rolsom 1906. osnovao kompaniju za proizvodnju automobila "Rols-Rojs". Rojsova firma počela je 1904. da pravi automobile, čiji je izgled impresionirao Rolsa, i njih dvojica su potom postali suvlasnici kompanije čija su vozila u automobilskoj
industriji nenadmašna po luksuzu i kvalitetu. Kompanija "Rols-Rojs" proizvodi i avionske motore.

1898 - Rođena je američka pozorišna i filmska glumica Glorija Džozefina Mej Svanson, koja se proslavila u vreme nemog filma, ali i zvučnim filmom "Bulevar sumraka", snimljenim 1950. Ostali filmovi: "Muško i žensko", "Kraljica Keli", "Zaza", "Gospođa San-Žen".

1923 - Umro je škotski hemičar i fizičar Džejms Đuer, koji je prvi pronašao tečni, zatim i čvrst vodonik. Takođe je izumeo termos-bocu.

1927 - Rođen je ruski violončelista i dirigent Mstislav Leopoldovič Rostropovič, jedan od najvećih majstora violončela. Prve godina života Rostropovič je proveo u rodnom Bakuu (Azerbejdžan) gde je njegov otac Leopold Rostropovič bio profesor konzervatorijuma, a prvi koncert održao je u Slavjanskoj, sa samo
12 godina. Bio je i dirigent, kompozitor, pijanista, menadžer, mecena. Rostropovič je 1974. godine lišen sovjetskog državljanstva i morao je da napusti zemlju. Krajem 60-ih kada je Aleksandar Solženjicin izgnan, Rostropovič je tim povodom napisao otvoreno pismo "Pravdi" štiteći svog prijatelja. Čak 60
kompozitora pisalo je muziku posebno za njega, poput Prokofjeva, Šostakoviča, Britena, Pendereckog. Bio je počasni doktor više od 50 svetskih univerziteta i nosilac najviših ruskih i međunarodnih priznanja.

1933 - Japan je objavio da istupa iz Društva naroda zbog toga što je ta organizacija osudila japansku okupaciju Mandžurije.

1941 - U Beogradu je u zoru u oficirskom puču svrgnut regent knez Pavle Karađorđević i na presto je doveden maloletni kralj Petar II Karađorđević. Zbačena je i vlada Dragiše Cvetkovića i obrazovana nova sa generalom Dušanom Simovićem na čelu. Kasnije tokom dana narod je pozdravio puč masovnim
demonstracijama u Beogradu i drugim gradovima Srbije, jer je to značilo raskidanje sporazuma potpisanog dva dana ranije u Beču o pristupanju Jugoslavije Trojnom paktu. Kao posledica puča nacistička Nemačka napala je Jugoslaviju u zoru 6. aprila, na uskrs, strahovitim bombardovanjem Beograda.

1945 - Nemci su u Drugom svetskom ratu lansirali poslednju raketu "Fau-2" na Veliku Britaniju. Projektil ispaljen iz holandskog grada Hag pao je na Orpington, jugoistočno od Londona. U eksplozijama raketa tog tipa tokom rata je poginulo 8.958 Britanaca.

1950 - U Beogradu Osnovano je pozorište "Boško Buha" Osnivač je bila Gita Predić Nušić, koja je pre rata predvodila "Rodino pozorište" na Kolarcu.

1953 - U Sovjetskom Savezu je pomilovan veliki broj političkih zatvorenika, što je nagovestilo kraj "staljinističke ere".

1964 - U zemljotresu na Aljasci poginulo je više od 100 ljudi.

1968 - Prilikom probnog leta avionom, kojim je sam upravljao, u blizini Moskve je poginuo ruski kosmonaut Jurij Aleksejevič Gagarin, prvi čovek koji je u aprilu 1961. vasionskim brodom "Vastok" obleteo Zemlju.

1968 - General Suharto izabran je za drugog predsednika Indonezije, umesto Sukarna koji je izgubio vlast u martu 1966.

1977 - U najtežem udesu u istoriji vazduhoplovstva, poginula su 583 od 644 putnika i člana posade dva "Boinga 747" holandske kompanije KLM i američke Pan-Am, prilikom sudara na pisti aerodroma Tenerife na Kanarskim ostrvima.

1980 - Prilikom potonuća naftne platforme "Aleksander Kiland" u norveškom sektoru Severnog mora, poginulo je 147 ljudi.

1992 - Poslednje jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile su bivšu jugoslovensku republiku Makedoniju.

1993 - Predsednik Kine je postao Đang Cemin, generalni sekretar vladajuće Komunističke partije i vrhovni komandant armije. Ipak stvarnu moć u zemlji i tada je zadržao Đangov pokrovitelj Deng Sjaoping.

1996 - Jigal Amir je osuđen na doživotnu robiju zbog ubistva izraelskog premijera Jicaka Rabina u novembru 1995.

1997 - U okršajima u Albaniji poginulo je 17 ljudi, u najtežem incidentu tokom dvomesečne antivladine pobune.

1998 - Umro je nemački proizvođač automobila Ferdinand Porše, osnivač fabrike sportskih vozila "Porše AG". Tokom vladavine Adolfa Hitlera bio je jedan od konstruktora "bube", automobila "folksvagen", s ciljem da se proizvede automobil za masovnu upotrebu.

1999 - U atar sremskog sela Buđanovci pao je američki lovac bombarder "F-117 A", takozvani "nevidljivi" kojeg je oborila protivvazdušna odbrana Vojske Jugoslavije. Bilo je to najveće poniženje ratnog vazduhoplovstva SAD, i izazvalo je nevericu i šok u NATO a posebno u Vašingtonu. Do tada se smatralo da
avion "stelt" tehnologije, simbol moći i neuništivosti, koji se smatrao nevidljivim za radare, nije moguće oboriti.

2000 - Vladimir Putin proglašen je pobednikom predsedničkih izbora u Rusiji s više od 52 odsto dobijenih glasova.

2002 - U samoubilačkom bombaškom napadu islamskog teroriste na jedan hotel u izraelskom primorskom gradu Natanija, u vreme svečane večere povodom početka jevrejskog praznika Pasha, ubijeno je 29 ljudi.

2004 - Bespilotna letelica američke svemirske agencije NASA, lansirana sa krila bombardera B-52 na visini 30.000 metara, postavila je nov svetski rekord u brzini letenja sa nešto više od 8.000 kilometara na čas.

2006 - Komisija Ujedinjenih nacija za ljudska prava okončala je u Ženevi svoje poslednje zasedanje. Time je završena 60-godišnja istorija ovog tela svetske organizacije, koje je često bilo predmet osporavanja i ometanja.

2006 - Umro je poljski pisac Stanislav Lem, najpoznatiji poljski autor naučne fantastike. Lem je bio poznat po knjigama "Solaris", "Nepobediv", "Summa tećnologiae" koje su prevedene i na srpski. Rođen je 1921. godine u Lavovu (tada Poljska, danas Ukrajina) a već njegov prvi rad "Čovek sa Marsa" iz 1946. ga je proslavio širom sveta. Lem je 1939. započeo studije medicine, ali ga je prekinuo Drugi svetski rat tokom kojeg je radio kao automehaničar. Od 1950. ima status slobodnog književnika. Njegova dela, prevedena na brojne jezike, prodata su u svetu u tiražima većim od osam miliona. Sem naučne fantastike, pisao je i bajke, pesme, pripovetke, eseje i filozofske rasprave.

2007 - Umro je Mihail Uljanov, istaknuti ruski glumac. Široj javnosti poznat je po tumačenju lika maršala Žukova. Rođen u Omsku 1950. završio je moskovsko Teatralno učilište i postao je član trupe "Teatra Vahtangova" i njegov vodeći glumac. Zapamćen je po ulogama u filmovima "Idiot", "Antonije i
Kleopatra", "Front", "Braća Karamazovi". Snimao je do kraja života ali je ostao veran Vahtangovskom teatru čiji je od 1987. godine bio umetnički direktor.

- Danas je Međunarodni dan pozorišta, ustanovljen odlukom Međunarodnog pozorišnog instituta.

Preuzeto sa b92

Danas je utorak, 29. mart, 89. dan 2016. Do kraja godine ima 277 dana.
 

1461. - U najkrvavijoj bici "Rata dvije ruže" u Engleskoj oko 36.000 vojnika pod zastavom dinastije Jork porazilo kod Toutona kod Jorka oko 40.000 vojnika armije dinastije Lankaster, osiguravši time engleski prijesto Edvardu Četvrtom.

1772. - Umro švedski filozof i prirodnjak Emanuel Svedenborg, autor mističko-teozofskog učenja o prirodi, posebno o ljudskoj prirodi. O njegovim vizijama pisao je Imanuel Kant u spisu "Snovi jednog duhovnika". Ubrzo poslije njegove smrti pojavila su se "Društva svedenborgista", iz kojih je nastala Crkva novog Jerusalima. Djela: "Opera filosofica et mineralia", "Arkana koelestica", "De nova Hierosolyma".

1792. - Umro švedski kralj Gustav Treći, nakon 13 dana pošto je atentator pucao na njega u operi u Stokholmu. Od stupanja na prijesto 1771. vladao je apsolutistički, ali je bio i veliki pokrovitelj umjetnosti. Ratovao je protiv Rusije od 1788. do 1790. i bezuspješno je pokušavao da zauzme Petrograd. Inspirisan tim atentatom Đuzepe Verdi je napisao operu "Bal pod maskama".

1809. - Švedski kralj Gustav Četvrti morao da abdicira poslije serije poraza švedskih trupa u ratu s Danskom.

1814. - U Danskoj Jevreji izjednačeni u pravima s ostalim građanima.

1848. - Počeo trogodišnji rat Danske s Pruskom, u kojem su Danci pretrpjeli poraz i izgubili veliki dio teritorije na jugu poluostrva Jitland.

1849. - Velika Britanija na osnovu sporazuma s radžom od Lahorea anektirala Pendžab i pripojila ga Indiji.

1864. - Grčka vratila suverenitet nad ostrvima u Jonskom moru, do tada pod kolonijalnom upravom Velike Britanije.

1867. - Velika Britanija od Kvebeka, Ontarija, Nove Škotske i Nju Branzvika formirala dominion Kanadu, u koji su 1878. uključene ostale britanske teritorije sjeverne Amerike, izuzev Njufaundlenda. Vestminsterskim statutom Kanada je 1931. postala nezavisna država britanskog Komonvelta, a konačne granice je dobila 1949. priključenjem Njufaundlenda.

1891. - Umro francuski slikar Žorž Sera, osnivač i glavni predstavnik škole poentilista ili divizionista, koji se više oslanjao na nauku o svjetlosti nego na neposredno opažanje. Nanosio je na platno mnoštvo sitnih tačaka čistih boja spektra, koje se u oku posmatrača slivaju u određene šare i tonove. Najčešće je slikao pejzaže, prizore iz cirkusa i s kupališta.

1894. - Profesor Poljoprivrednog fakulteta u Beogradu Mihailo Avramović u Vranovu kod Smedereva osnovao prvu srpsku zemljoradničko-kreditnu zadrugu. Ubrzo je pokret osnivanja zadruga u Srbiji uzeo maha i 1895. je stvoren Glavni savez zemljoradničkih zadruga.

1899. - Rođen šef zloglasne sovjetske političke policije NKVD i potpredsjednik vlade SSSR Lavrentije Pavlovič Berija, koji je u "velikim čistkama" organizovao fizičke likvidacije boljševičkih prvaka i od 1938. rukovodio sistemom koncentracionih logora u koje su bili zatočeni milioni ljudi. Uhapšen je sredinom 1953, poslije smrti diktatora Josifa Staljina, pod optužbom da je kovao zavjeru da preuzme vlast, i strijeljan u decembru 1953.

1901. - Na prvim federalnim izborima u Australiji pobijedila Laburistička partija.

1902. - Rođen engleski kompozitor Vilijam Tarner Volton, tvorac osjećajne i lirske muzike neoromantičarskog stila. Posebno je značajan po orkestarskim kompozicijama, koje se odlikuju dugom melodijskom linijom, bogatom harmonijom i složenim ritmom. Djela: melodrama "Fasada", oratorijum "Baltazarov pir", "Koncert za violinu".

1903. - Srpski kralj Aleksandar Obrenović zabranio "Radničke novine", glasilo Srpske socijaldemokratske partije. Povod su bile martovske demonstracije protiv vladavine Obrenovića, a list je u junu 1903, poslije ubistva kralja i njegove supruge Drage i pada dinastije Obrenović, ponovo počeo da izlazi.

1912. - Engleski polarni istraživač Robert Falkon Skot umro od hladnoće i gladi pri povratku s Južnog pola, gdje je stigao 13. januara 1912, četiri sedmice poslije Norvežanina Rualda Amundsena. Spasilačka ekipa je kasnije pronašla smrznuta tijela članova njegove ekspedicije, rđavo opremljene za veliki poduhvat, nadomak jedne od stanica za snabdijevanje u ledenoj pustoši Antarktika, i dnevnik u kojem je opisivao agoniju svojih drugova.

1945. - Vlada SSSR zvanično priznala vladu Jugoslavije. Prije nje vladu Josipa Broza Tita su priznale Velika Britanija i SAD.

1946. - Novim ustavom Zlatna Obala, sadašnja Gana, postala prva britanska kolonija u Africi s afričkom većinom u parlamentu, ali je na punu nezavisnost čekala još 14 godina.

1956. - U Novom Sadu osnovane Jugoslovenske pozorišne igre "Sterijino pozorje", povodom 150 godina rođenja i stogodišnjice smrti srpskog komediografa Jovana Sterije Popovića. Od tada se u tom gradu svakog maja organizuje "Sterijino pozorje", koje je znatno doprinijelo unapređenju pozorišne umjetnosti i razvitku domaće dramske književnosti.

1967. - Porinuta prva francuska nuklearna podmornica.

1972. - Bolivija protjerala 119 članova sovjetske ambasade u La Pazu, optuživši Moskvu da finansira ljevičarske pobunjenike.

1974. - Prve fotografije Merkura snimio američki vještački satelit "Mariner 10".

1982. - Umro njemački kompozitor Karl Orf, autor scenske kantate "Karmina Burana". Napisao je djelo "Muzika za djecu", namijenjeno muzičkom obrazovanju djece, a za scenska djela /"Antigona", "Trionfo di Afrodite"/ uglavnom se koristio antičkom i srednjovjekovnom literaturom.

1990. - Premijer Australije Bob Houk dobio izbore, postavši prvi laburista koji je četiri puta uzastopno osvojio položaj šefa vlade.

1994. - Hrvatska i Republika Srpska Krajina /RSK/ potpisale sporazum o prekidu vatre kojim je trebalo da bude okončan građanski rat. 

1997. - Poginulo više od 50 albanskih izbjeglica koje su bježali zbog krvavih nereda u Albaniji zahvaćenoj antivladinom pobunom, kad je njihov brodić potonuo poslije sudara s italijanskim ratnim brodom u južnom Jadranu u blizini italijanske obale.

2001. - Ministarstvo inostranih poslova BiH podnijelo krivičnu prijavu protiv ranijeg šefa Misije BiH pri UN u Njujorku Muhameda Šaćirbegovića zbog nepostojanja validne dokumentacije za oko 2,5 miliona američkih dolara, utrošenih sa računa Misije.

2004. - Vlada FBiH odlučila da oficirima bivše JNA koji su napustili BiH i preselili u druge države i tamo na odgovarajući način riješili stambeno pitanje, bez obzira na to što su otkupili stan 1991. godine, stanovi ne budu vraćeni, a da osobe koje su dobile te stanove stiču pravo otkupa. OEBS ocijenio da su zakoni iz stambene oblasti koje je usvojila Vlada FBiH pogoršati situaciju, jer nisu u skladu sa odlukama Doma za ljudska prava BiH. 

2004. - Sedam istočnoevropskih zemalja - Estonija, Letonija, Litvanija, Bugarska, Rumunija, Slovačka i Slovenija - primljeno u NATO.

2004. - U seriji eksplozija u Taškentu, glavnom gradu Uzbekistana, te u gradu Buhara poginulo 19 ljudi, a ranjeno 26. 

2006. - Zabilježeno četvrto totalno pomračenje Sunca u 21. vijeku.

2007. - BiH i Hrvatska potpisale Ugovor o dvojnom državljanstvu.

Na današnji dan 28. maja dogodilo se:



1937. Umro je austrijski psiholog Alfred Adler, jedan od Frojdovih sljedbenika. Od Frojda se odvojio 1912. osnivanjem pravca individualne psihologije ("Praksa i teorija individualne psihologije", "Poznavanje čovjeka", "O nervoznom karakteru").

1940. Belgijski kralj Leopold III je u Drugom svjetskom ratu potpisao kapitulaciju; istog dana počela je evakuacija poraženih savezničkih snaga iz francuske luke Denkerk u Drugom svjetskom ratu kojom je do 2. juna spašeno 224.585 britanskih i 112.546 francuskih i belgijskih vojnika.

1961. Ukinut je "Orijent-ekspres", voz koji je 78 godina saobraćao na liniji Pariz-Istanbul.

1971. SSSR je lansirao kosmički brod u pravcu Marsa.

1972. U Parizu je umro vojvoda od Vindzora, koji je kao engleski kralj Edvard VIII stupio na prijestolje 1936. i iste godine abdicirao zbog ženidbe sa Amerikankom Volis Simpson.

1976. SSSR i SAD potpisali su ugovor o ograničenju podzemnih nuklearnih proba.

1982. Papa Jovan Pavle II stigao je u Veliku Britaniju, u prvu posjetu rimokatoličkog pape toj zemlji od 1531. godine.

1987. Devetnaestogodišnji Zapadni Njemac Matijas Rust preletio je sportskim avionom "Cesna" od Helsinkija do Moskve i spustio se na centralni Crveni trg u glavnom gradu SSSR, prošavši neprimjećeno kroz sovjetski vazdušni prostor.

1995. U zemljotresu koji je pogodio ruski grad Neftegorsk na poluostrvu Sahalin poginulo je najmanje 2.000 ljudi.

1997. Rusija i Ukrajina su potpisale ugovor kojim je ruskoj Crnomorskoj floti omogućeno da 20 godina koristi pomorsku bazu u luci Sevastopolj na poluostrvu Krim.

1998. Izvršivši petu nuklearnu probu, Pakistan je zvanično postao nuklearna sila.

2001. U Kairu je održana prva Dječja konferencija afričkih nacija.

2002. Britanski operater mobilne telefonije Vodafon prijavio je gubitak od 13,5 milijardi funti (19,6 milijardi dolara), što je najveći zabilježeni gubitak neke velike britanske korporacije.

2008. Nepalski parlament ukinuo je monarhiju i proglasio republiku, čime je okončana 239-godišnja vladavina najstarije Hindu monarhije na svetu.

Dogadjaji na današnji dan 29.maj

 1167. - Vojska udruženih italijanskih gradova Lombardijske lige porazila je u bici kod Lenjana trupe nemačkog cara Fridriha I Barbarose.

  1453. - Posle duge opsade, turska vojska, sa sultanom Mehmedom na čelu, zauzela Konstantinopolis (Carigrad, Istanbul), prestonicu nekada moćnog Vizantijskog carstva, i ubila cara Konstantina XI Paleologa

  1500. - Portugalski moreplovac Bartolomeo Dijaz, koji je otkrio Rt dobre nade, utopio se u brodolomu na olujnom moru
 
 1839. - Uspostavljeni diplomatski odnosi Srbije i Velike Britanije

  1903. - U Košutnjaku, u Beogradu u atentatu ubijen je knez Mihailo Obrenović i njegova žena Draga Mašin. Atentatori su uhapšeni, odmah osuđeni i streljani na Karaburmi. Za učešće u zaveri optužen je bivši knez Aleksandar Karađorđević.

1914. - U sudaru britanskog putničkog broda "Carica Irske" i norveškog teretnjaka "Storstat" na rijeci Sent Lorens (St. Lorence) u Kanadi poginulo najmanje 1.012 ljudi.

 1929. - Prvi zvučni film u koloru "On with the Show" prikazan u Njujorku (NewYork).

 1953. - Novozelandski alpinista Edmund Hillary i Nepalac Tenzing Norgaj osvojili najviši planinski vrh na zemlji Mont Everest (Mount Everest, 8.848 metara) na Himalajima i time postali prvi ljudi u istoriji alpinizma koji su se popeli na "krov sveta".


  1968. - Savet bezbednosti UN uveo sankcije Rodeziji zbog rasne dikriminacije režima Jana Smita.

  1972. - Generalni sekretar Centralnog komiteta Komunističke partije i predsednik Prezidijuma Vrhovnog Sovjeta SSSR Leonid Brežnjev i predsednik SAD Ričard Nikson potpisali u Moskvi deklaraciju kojom je otvorena era boljih, miroljubivih odnosa dve svetske sile.

  2002. - U Velikoj Britaniji, crnac Pol Boteng imenovan za generalnog sekretara Trezora i on je prvi crnac u vladinom kabinetu koji je zauzeo visoki položaj.

  2003. - Američki predsednik Džordž Buš povukao naredbe od pre 11 godina koje su omogućile uvođenje sankcija Saveznoj republici Jugoslaviji.

  2008. - Proglašen Nacionalni park Una.

Na današnji dan 31.maj

  1594. - Umro italijanski slikar Đakopo Tintoreto, jedan od najvećih majstora XVI veka, čuven po veštini postizanja izuzetnih svetlosnih efekata bojom. 

1740. - Umro pruski kralj Fridrih Vilijam I. Diplomatskim i ratnim poduhvatima značajno proširio i ojačao zemlju. Nasledio ga sin Fridrih II Veliki. 

1793. - Hapšenjem "žirondinaca" u Francuskoj počela vladavina jakobinskog terora. 

1809. - Na brdu Čegar kod Niša u Prvom srpskom ustanku poginuo srpski vojvoda Stevan Sinđelić. Da bi zaustavio Turke koji su prodrli u srpsko utvrđenje, on je zapalio skladištenje municije i izazavo eksploziju u kojoj su poginuli srpski i turski vojnici. Turci glave srpskih ustanika ugradili u Ćele-kulu. 

1809. - Umro austrijski kompozitor Jozef Hajdn. Napisao više od 100 simfonija, više gudačkih kvarteta, klavirskih sonata, a prema njegovom "Carskom kvartetu" nastala himna Austrije. 

1819. - Rođen američki pisac Volt Volter Vitmen, jedan od najznačajniji pesnika američke književnosti, čija je zbirka pesama "Vlati trave" imala presudan uticaj na moderno pesništvo. Neshvaćen u svojoj zemlji, prvo priznanje dobio od engleskih "prerafaelista" i pokreta za "vers libre" u francuskoj poeziji. 

1859. - Počeo da radi veliki sat na kuli britanskog parlamenta u Londonu, "Big Ben". 

1902. - Mirom u Verenigingu završen britansko-burski rat u kojem su poginula 5.774 Britanca i najmanje 4.000 Bura. 

1910. - Ujedinjenjem britanskih kolonija Natal, Transval i Rt Dobre Nade osnovana Južnoafrička unija sa statusom britanskog dominiona. 

1924. - Kina priznala SSSR. 

1930. - Rođen američki filmski glumac, režiser i producent Klint Istvud. Karijeru počeo ulogama u italijanskim "špageti-vesternima" Serđa Leonea, da bi potom postao zvezda Holivuda i uspešan režiser. 

1931. - U Bahreinu nađena nafta, prvo nalazište petroleja u nekoj arpaskoj zemlji. 

1938. - Prvi put prikazan film na televiziji. Film "Povratak Skarlet Pimpernel" prikazala američka televizijska kuća NBC. 

1939. - Danska s Nemačkom potpisala pakt o nenapadanju. U aprilu naredne godine nemačke trupe okupirale Dansku. 

1961. - Južna Afrika proglasila republiku s predsednikom Čarlsom Robertsom Svartom na čelu i napustila Britanski komonvelt. 

1962. - U Izraelu obešen nemački ratni zločinac Adolf Ajhman, šef Gestapoa, pošto je sud utvrdio da je kriv za smrt nekoliko miliona Jevreja u Drugom svetskom ratu. 

1970. - U zemljotresu jačine 7,9 stepeni Rihterove skale u Peruu poginulo više od 70.000 osoba, a 600.000 njih ostalo bez domova. Potpuno razoreni gradovi Jungaj, Huares i Čimbote. 

1991. - U Lisabonu potpisan mirovni sporazum o Angoli, kojim je posle gotovo 16 godina okončan građanski rat. 

 1992. - U organizaciji Centra za antiratnu akciju u Beogradu održane demonstracije više desetina hiljada građana koji su nošenjem crnog flora dugog 1.300 metara izrazili svoje saućešće sa žrtvama rata u Bosni i Hercegovini. 

1996. - Bosanski Hrvat Dražen Erdemović priznao pred Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu da je učestvovao u masovnim pogubljenjima muslimana u Srebrenici. To je bilo prvo priznanje krivice pred Haškim tribunalom. 

1997. - Ukrajina i Rusija potpisale sporazum o strateškom partnerstvu. 

2000. - U Sofiji umro bivši predsednik Bugarske Petar Mladenov. Bio funkcioner za vreme komunističkog režima Todora Živkova, a krajem 80-ih postao lider reformističkih snaga koje su pod uticajem Gorbačovljeve "perestrojke" srušile vlast komunista u Bugarskoj. 

2001. - Agent FBI, veteran Robert Hansen, optužen za špijunažu, izjavio da nije kriv. Američka vlada optužila Hansena da je 15 godina prenosio strogo poverljive informacije Moskvi za sumu od 1.400.000 dolara i dijamante. 

2004 - Er Frans je obavio poslednji let supersoničnim avionom "Konkord". Od pet aviona koje su imali u floti četiri su izložena u muzejima u Francuskoj, a peti na pariskom aerodromu. 

2010 - Američka vajarka francuskog porijekla Luiz Buržoa umrla je u Njujork u 98. godini. Istraživala je osjećanja žena na temu porođaja, seksualnosti i smrti, a među njenim najpoznatijim radovima su džinovske skulpture pauka. 

2012 - Prva svetska komercijalna svemirska kapsula privatne firme Spejseks (Space X) kojom su poslate zalihe na Međunarodnu svemirsku stanicu u orbiti, uspešno se vratila na Zemlju.

Izvor:b92

..3.6 

   1098 - Posle petomesečne opsade, krstaši su u Prvom krstaškom ratu zauzeli grad Antiohiju.
1657 - Umro je engleski lekar Vilijam Harvi, koji je otkrio cirkulaciju krvi i funkciju srca kao pumpe.1808 - Rođen je američki državnik Džeferson Dejvis, predsednik Konfederacije Država Amerike za vreme američkog građanskog rata. Posle poraza Konfederacije uhapšen je i proveo je dve godine u zatvoru. 

1818 - Završen je poslednji britanski rat protiv Marata, čime je Britanija stekla prevlast u Indiji. 

1875 - Umro je francuski kompozitor Žorž Bize, autor opere "Karmen", koja se smatra remek delom francuske i svetske opere. Prvo izvođenje ove opere (iste godine kada je Bize umro) izazvalo je skandal, da bi potom ona postala jedno od najpopularnijih dela operske muzike. 

1886 - Rođen je srpski političar i publicista Kosta Novakovič, jedan od lidera Srpske socijaldemokratske partije, kasnije član KPJ i njen predstavnik u balkanskom sekretarijatu Kominterne. Nestao je u staljinističkim čistkama 1938, a odlukom sovjetskih državnih organa 1958. posmrtno je rehabilitovan. 

1889 - Kraljevina Srbija preuzela je od francuskog koncesionara upravljanje svojom železnicom. 

1896 - U Moskvi je potpisan ugovor Rusije i Kine o nenapadanju u narednih 15 godina, a Kina je odobrila Rusiji da koristi železnicu u severnoj Mandžuriji. 

1899 - Umro je Johan Štraus Mlađi (Johann Strauš), austrijski dirigent i kompozitor opereta i valcera. Sa svojim orkestrom nastupao je širom sveta, a gostovao je i u Beogradu ("Slepi miš", "Ciganin baron", "Na lepom plavom Dunavu", "Priče iz bečke šume"). 

1906 - Rođena je francuska pevačica i igračica američkog porekla Žozefina Beker zvezda pariskih kabarea "Foli Beržer" i "Kazino de Pari", i borac protiv rasizma. U Drugom svetskom ratu priključila se francuskom pokretu otpora. 
1924 - Umro je austrijski pisac Franc Kafka. Njegova dela, među kojima su najpoznatiji roman "Proces" i pripovetka "Metamorfoza", imala su presudan uticaj na književnost 20. veka. 

1926 - Rođen je američki pisac Alen Ginzberg. Njegova zbirka poezije "Urlik i druge pesme" (1956) smatra se najzančajnijim delom bitničkog pokreta pedesetih godina 20. veka. 

1940 - Okončana je evakuacija savezničkih snaga iz Francuske u Drugom svetskom ratu. Iz luke Denkerk brodovima je evakuisano više od 337.000 britanskih, francuskih i belgijskih vojnika. 

1959 - Singapur je proglašen autonomnom državom u sastavu Komonvelta, u kojoj su Britanci zadržali resore odbrane i inostranih poslova. 

1963 - Umro je papa Jovan XXIII, poglavar rimokatoličke crkve od 1958, protagonist reforme katolićke crkve i njenog prilagođavanja savremenom svetu ("aggiornamente"). Sazvao je 1962. Drugi vatikanski koncil koji je nakon njegove smrti nastavio rad na crkvenim reformama. 

1965 - Američi astronaut Edvard Vajt izašao je iz svemirskog broda "Džemini 4" i tako postao prvi Amerikanac koji je "šetao" kosmosom, tri i po meseca posle ruskog kosmonauta Alekseja Leonova. 

1968 - U Beogradu, a potom i u drugim univerzitetskim centrima u Jugoslaviji, počele su studentske demonstracije, prve u komunističkoj Jugoslaviji. Protest protiv privilegija komunističkih funkcionera, nezaposlenosti i ugrožavanja osnovnih demokratskih prava prekinut je posle sedam dana nakon što se studentima preko TV Beograd obratio predsednik SFRJ Josip Broz Tito, koji je podržao studente i obećao im brže rešavanje društvenih problema. 

1973 - Sovjetski supersonični avion "Tupoljev 144" srušio se u blizini Pariza tokom vazduhoplovne izložbe. Poginulo je svih šet članova posade i sedam francuskih seljaka. 
 1989 - Umro je iranski verski vođa, ajatolah Ruholah Homeini , koji se 1979, posle zbacivanja šaha Mohameda Reze Pahlavija, vratio iz izbeglištva u Iran zahvaćen islamskom revolucijom. Pod njegovom vlašću (do smrti), prozapadni Iran pretvoren je u militantnu versku republiku. 

1989 - U eksploziji gasovoda na Transibirskoj železnici dignuta su u vazduh dva putnička voza. Poginulo je 575 ljudi, a oko 600 je ranjeno. 

1995 - Ministri odbrane NATO-a i EU doneli su odluku o stvaranju Snaga za brzo reagovanje u Bosni, koje će štiti mirovne trupe UN od napada bosanskih Srba. 

1999 - Predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio je mirovni plan SAD, EU i Rusije, koji su u Beograd doneli finski i ruski posrednici Marti Ahtisari i Viktor Černomirdin. Plan, koji je podrazumevao dolazak međunarodnih snaga na Kosovo, bio je uslov za prestanak vazdušnih napada NATO-a na Jugoslaviju. 

2001 - Umro je čuveni holivudski glumac Entoni Kvin koji se proslavio ulogom Grka Zorbe u istoimenom filmu. 

2004 - U Specijalnom sudu u Sijera Leoneu počelo je suđenje odgovornima za zločine tokom građanskog rata u toj zemlji u kome je stradalo oko 200 ljudi. U junu 2007. sud je proglasio trojicu vojnih zapovednika krivim za zločine počinjene od 1991-2002. i to je prva presuda tog suda koja se odnosi na period građanskog rata u toj zemlji. 

2006 - Skupština Crne Gore usvojila je Deklaraciju nezavisne Crne Gore, čime je formalno proglašena obnova crnogorske državnosti. 

2009 - Umrla je američka pevacica Koko Tejlor zvana "kraljica bluza", dobitnica brojnih nagrada za bluz muziku kao i nagrade Gremi 1984. godine.

1994 - Srušio se kineski avion koji je leteo na unutrašnjoj liniji iz turističkog centra Sijan. Poginulo je svih 160 putnika i članova posade.

1995 - U Južnoj Africi je ukinuta smrtna kazna.

2000 - Ferenc Madl postao je novi predsednik Madjarske.

2001 - Poslanik Liberalnog saveza Vesna Perović postala je predsednica Skupštine Crne Gore, kao prva žena u istoriji Crne Gore izabrana na tu funkciju.

2001 - Francuskinja Mari Bremont, za koju se verovalo da je najstarija osoba na svetu, umrla je u snu u 115-oj godini života.


2001. - SR Jugoslavija pristupila Lisabonskoj konvenciji, dokumentu koji obezbjeđuje približavanje jugoslovenskog obrazovnog sistema evropskim standardima.

2004. - Izraelska vlada usvojila plan o povlačenju iz Pojasa Gaze, koji je predložio premijer Arijel Šaron.

2008. - Vlada Republike Srpske osnovala Operativni tim za traženje nestalih lica.

2008. - Egipatski arheolozi pronašli piramidu staru 4.000 godina.

9.6..

     68 - Rimski car Neron izvršio je samoubistvo pošto ga je Senat proglasio neprijateljem naroda i osudio na smrt.
1357 - U Pragu je počela izgradnja kamenog mosta preko reke Vltave koji je dobio naziv Karlov most po imenu tadašnjeg imperatora Nemačko-rimskog carstva i češkog kralja Karla IV. Prema predanju, datum početka izgradnje odredili su astrolozi. 

1462 - Poslednji bosanski kralj Stjepan Tomašević, uzdajući se u pomoć hrišćanske koalicije, otkazao je danak turskom sultanu Mehmedu II i priznao vrhovnu vlast ugarskog kralja Matije I Korvina . Turci su 1463. osvojili Bosnu i pogubili kralja Stjepana. 

1672 - Rođen je Petar I Aleksejevič Romanov (Petar Veliki), car Rusije od 1682. do 1725, reformator države i društva. Osnovao je Akademiju nauka, pokrenuo prve novine ("Vedomosti"), pomagao razvoj privrede otvarajući rudnike i manufakture, organizovao
državnu upravu i Rusiju podelio na gubernije. Na ušću Neve 1703. podigao je novu prestonicu - Sankt Peterburg. 

1781 - Rođen je engleski inženjer i pronalazač Džordž Stivenson, konstruktor lokomotiva. U Njukaslu je 1823. osnovao prvu fabriku lokomotiva, a njegova lokomotiva
("Locomotion") vukla je 1825. na pruzi Stokton-Darlington prvi putnički voz na svetu.

1815 - Završen je Bečki kongres koji je zasedao od septembra 1814, kada su ga sazvale velike sile da bi otklonile posledice Francuske revolucije i Napoleonovih ratova u evropskim zemljama. Predstavnik Srba u Beču, prota Matija Nenadović, pokušao je preko ruskog cara Aleksandra I da zainteresuje Bečki kongres za srpsko pitanje, ali nije uspeo zbog protivljenja Austrije i Engleske. 

1870 - Umro je engleski pisac Čarls Džon Hafem Dikens, rodonačelnik socijalnog romana, jedan od najznačajnijih i najčitanijih engleskih pisaca ("Dejvid Koperfild",
"Oliver Tvist", "Pikvikov klub", "Stara prodavnica retkosti"). 
 1874 - Umro je indijanski vojskovođa Kočiz, poglavica apačkog plemena Čirikahua, vođa Indijanaca u borbama protiv belih doseljenika i američke vojske na jugozapadu SAD. 

1875 - Na brdu Gradac kod Nevesinja izbio je jedan od prvih većih sukoba Hercegovaca sa Turcima u Bosansko-hercegovačkom ustanku (1875-78). Ustanak, nazvan "Nevesinjska puška", brzo se širio i za mesec dana zahvatio je i Bosansku krajinu. 

1892 - Rođen je američki kompozitor Kol Porter, autor popularnih šlagera, muzičkih komedija i brodvejskih mjuzikla koji su preneti i na film. 

1898 - Potpisan je sporazum kojim je Kina ustupila Velikoj Britaniji Hong Kong na 99 godina. Hong Kong je vraćen Kini 1. jula 1997. godine. 

1914 - U Beogradu je svečano otkriven spomenik srpskom prosvetitelju Dositeju Obradoviću, rad vajara Rudolfa Valdeca. Spomenik je postavljen na ulaz u Kalemegdan, a posle Prvog svetskog rata je prenet u park na Studentskom trgu. 

1923 - U Bugarskoj je državnim udarom oborena vlada premijera Aleksandra Stamboliskog, lidera Zemljoradničkog narodnog saveza Bugarske. Nekoliko dana posle prevrata, Stamboliski i njegovi saradnici su ubijeni. 

1928 - Engleski mikrobiolog Aleksandar Fleming pronašao je penicilin. Njegovo otkriće primenjeno je tek 10 godina kasnije kada su ga Hauard Flori i Ernst Čejn
primenili kao prvi antibiotik. Fleming, Flori i Čejn su 1954. podelili Nobelovu nagradu za medicinu. 

1945 - Predsedništvo Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) donelo je Zakon o konfiskaciji imovine i izvršenju konfiskacije, na osnovu kojeg je država preuzela imovinu Trećeg rajha i državljana Jugoslavije koji su sarađivali sa okupatorom. 

1945 - Jugoslavija je s Velikom Britanijom i SAD postigla sporazum kojim je Julijska krajina podeljena na dve okupacione zone - "A" i "B". Prva je potpala pod savezničku, druga pod jugoslovensku vojnu upravu. 
 1972 - Američki bombarderi su napali Hanoj i Hajfong. To je bilo najžešće bombardovanje Severnog Vijetnama od početka Vijetnamskog rata. 

1991 - Od erupcije vulkana na planini Pinatubo na Filipinima poginulo je oko 100 ljudi, a 250.000 je ostalo bez domova. 

1995 - Kolumbijska policija je uhapsila vođu kartela Kali Hilberta Rodrigesa Orehuelu, šefa najvećeg svetskog sindikata droge. 

1999 - Predstavnici Vojske Jugoslavije i NATO-a potpisali su u Kumanovu Vojno-tehnički sporazum o povlačenju jugoslovenske vojske i policije sa Kosova. Time je okončan vazduhoplovni napad NATO na SRJ, a na Kosovu su, na osnovu rezolucije Saveta bezbednosti UN 1244, raspoređene međunarodne snage, među kojima je najveći broj vojnika iz zemalja članica NATO-a. Sa povlačenjem vojske i policije, sa Kosova su počeli masovno da odlaze Srbi i Crnogorci. 

1999 - Prema izveštajima državnih medija, više od 2.000 ljudi je ubijeno, a oko 5.000 ranjeno u napadu NATO na SR Jugoslaviju, koje je počeo 24. marta. Teško su oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće i spomenici kulture. 

2000 - Savet bezbednosti UN produžio je mandat mirovnim snagama UN na Kosovu, ne obazirući se na zahtev SR Jugoslavije da se te snage povuku. 

2000 - Umro je američki vajar Džordž Sigal, jedan od najpoznatijih predstavnika pop-arta. 

2003 - Papa Jovan Pavle II je petodnevnim boravkom u Hrvatskoj okončao stotu posetu nekoj stranoj zemlji. 

2004 - Bivša kandidatkinja za Nobelovu nagradu za mir Lejla Zana iz Turske oslobođena je posle deset godina provedenih u zatvoru zbog povezanosti sa kurdskim pobunjenicima. 

2010 - Umrla je ruska balerina Marina Semenova, legendarna klasična plesačica iz sovjetskog doba.
Izvor-b92

[size=36]Na današnji dan, 7. jul[/size]
1307 - Umro je engleski kralj Edvard I (Edward) na putu prema Škotskoj, gde je krenuo da uguši ustanak. 

1572 - Umro je Sigismund II August, poslednji poljski kralj iz dinastije Jageloviča. Tokom njegove vladavine (od 1548) stvorena je unija Poljske, Litvanije i Zapadne Prusije (Lublinska unija 1569). Proglasio je 1572. opštu slobodu veroispovesti. 

1585 - Pod pritiskom katoličke "Svete lige" francuski kralj Anri III (Henry) izdao je Nemurski edikt protiv hugenota. 

1752 - Rođen je Žozef Mari Žakar (Joseph Marie Jacquard), francuski pronalazač, izumitelj razboja za tkanje (1801). 

1807 - U Tilzitu je potpisan mirovni ugovor kojim je završen rat Francuske i Rusije, učesnice u koaliciji protiv Napoleona. Ugovor, koji je ostao na snazi do Napoleonove invazije na Rusiju 1812, podrazumevao je i savezništvo, a Napoleon se, pored ostalog, obavezao da neće progoniti Crnogorce zbog njihove borbe protiv Francuske. 

1815 - Savezničke snage (šesta koalicija protiv Napoleona) ušle su u Pariz nakon abdikacije Napoleona Bonaparte. 

1816 - Umro je irski dramski pisac i političar Ričard Šeridan (Richard Sheridan), autor popularnih komedija "Škola skandala" i "Kritičar". Kao član britanskog parlamenta (1780-1812) proslavio se kao politički govornik. 

1854 - Umro je nemački fizičar Georg Simon Om (Ohm). Po njemu je dobila ime jedinica za merenje eletričnog otpora u međunarodnom sistemu mera (om). 

1860 - Rođen je austrijski kompozitor i dirigent Gustav Maler (Mahler), autor devet simfonija i ciklusa pesama. Bio je direktor Bečke opere (1897-1907) koja je pod njegovom upravom doživela zlatno doba. 

1887 - Rođen je francuski slikar i grafičar rusko-jevrejskog porekla Mark Šagal (Marc Chagall). Veći deo života proveo je u Parizu, ali se inspirisao ruskim folklorom i uspomenama iz detinjstva. Ilustrovao je Gogoljeve "Mrtve duše" i Bibliju, i oslikao parisku Operu, sinagogu u Jerusalimu, zgradu UN u Njujorku i uradio vitraže u katedrali u Mecu


1893 - U Zagrebu je rođen pisac Miroslav Krleža, jedna od najznačajnijih ličnosti u kulturno-književnim zbivanjima 20. veka na jugoslovenskom prostoru. Od 1950. bio je na čelu Jugoslovenskog leksikografskog zavoda i glavni i odgovorni urednik Enciklopedije Jugoslavije. Njegov obimni književni opus obuhvata poeziju, romane, pripovetke, drame, eseje ("Hrvatski bog Mars", "Povratak Filipa Latinovića", "Gospoda Glembajevi", "U agoniji"). 

1898 - SAD su anektirale Havajska ostrva. 

1911 - Rođen je italijanski kompozitor Đan Karlo Menoti (Gian Carlo Menotti), poznat po operama sa temama iz savremenog života, za koje je sam pisao libreta ("Konzul", "Medijum", "Amelija na balu"). Osnovao je muzički festival u Spoletu. 

1930 - Umro je engleski pisac Artur Konan Dojl (Arthur Conan Doyle). Po zanimanju lekar, oprobao se u raznim književnim žanrovima, a svetsku popularnost je stekao pričama o detektivu Šerloku Holmsu (Sherlock Holmes). 

1937 - Sukobom japanskih i kineskih trupa kod mosta Marko Polo blizu Pekinga počeo je japansko-kineski rat. 

1941 - U Srbiji je počeo ustanak protiv nemačke okupacije, pod vođstvom Komunističke partije Jugoslavije. 

1978 - Nakon sticanja nezavisnosti od Velike Britanije, proglašena je država Solomonska Ostrva. 

1991 - Usvojena je Brionska deklaracija o mirnom rešenju jugoslovenske krize, kojom se vlada SFRJ obavezala da će povući saveznu vojsku (JNA) iz Slovenije, a slovenačke vlasti da će demobilisati svoje trupe. Odluke Slovenije i Hrvatske o nezavisnosti suspendovane su na tri meseca. Prihvaćeno je da u Sloveniju i Hrvatsku dođu posmatrači EZ. 

1994 - U Jemenu je okončan dvomesečni građanski rat ulaskom trupa Severnog Jemena u glavni grad Južnog Jemena Aden.



1995 - U Beogradu je otvorena prva podzemna železnička stanica. 

2000 - U Beogradu je umro jugoslovenski kompozitor i muzikolog Nikola Hercigonja. Njegova muzika inspirisana je nacionalnom istorijom i folklorom (scenski oratorijum "Gorski venac", simfonijski ples "Linđo", ciklusi pesama za glas i orkestar, muzika za film). 

2000 - Ceo tiraž knjige "Hari Poter i vatreni pehar", četvrti nastavak avantura dečaka mađioničara, rasprodat je u pretplati, pre izlaska iz štampe. 

2003 - Odlukom visokog predstavnika međunarodne zajednice u BiH Pedika Ešdauna zamrznuti su bankarski računi 14 osoba u BiH, među kojima i članova porodice haškog optuženika Radovana Karadžića. 

2005 - U seriji eksplozija u podzemnoj železnici i gradskom autobusu u Londonu, poginulo je 56 ljudi, a 700 je ranjeno. Odgovornost za napade preuzela je islamistička grupa Al Kaida za Evropu. 

2010 - Sud u Parizu osudio je bivšeg panamskog diktatora Manuela Norijegu na sedam godina zatvora zbog pranja novca u Francuskoj 1980-ih godina. Norijega je već proveo 20 godina u zatvoru u SAD zbog trgovine narkoticima. 

2011 - Tribunal u Hagu odobrio je zahtev majora JNA Veselina Šljivančanina da bude pušten na slobodu pošto je izdržao dve trećine desetogodišnje zatvorske kazne za zločine 1991. godine na poljoprivrednom dobru Ovčara kraj Vukovara. 

2012 - U poplavama na jugozapadu Rusije stradala je 171 osoba, a poplavljeno je oko 5.000 kuća. 

2014 - Umro je beogradski pozorišni i filmski glumac Bora Todorović, dobitnik nagrada i priznanja, među kojima i Gran prija u Kanu, za ulogu u filmu "Profesionalac".

06.09.2016
1991. Predsedništvo Jugoslavije jednoglasno usvojilo odluku o proglašenju potpune i bezuslovne obustave vatre na teritoriji Republike Hrvatske.

1995. Hrvatski avioni i artiljerija gađali srpske izbeglice koje su u kolonama napuštale teritoriju Hrvatske posle ofanzive hrvatske vojske na Krajinu.

1996. Američki naučnici objavili da su pronašli dokaz da je na Marsu davno postojao život, na osnovu ispitivanja ostataka meteora pronađenog na Antarktiku.

1997. "Boing 747" "Korean erlajnza" srušio se na putu iz Seula u blizini aerodroma Guam. Poginulo 228 putnika i članova posade, a 26 ih preživelo.

1999. Predsednik Rusije Boris Jelcin zatražio od Parlamenta da ukine smrtnu kaznu u toj zemlji.

2000. Oko 1.400 Litvanaca priznalo da su kao agenti ili doušnici radili za bivšu rusku tajnu i obaveštajnu službu, KGB. Litvanija bila pod upravom bivšeg Sovjetskog Saveza od II svetskog rata do 1991.

2001. Vrhovni sud Kalifornije doneo odluku da proizvođači vatrenog oružja ne podležu zakonskoj odgovornosti za kriminalnu upotrebu njihovog oružja

1594. - Umro je Jakopo Robusti Tintoreto, italijanski slikar, jedan od najvećih majstora venecijanske slikarske škole. Više po ambicijama nego po ostvarenjima, vezan je za maniriste, a izvršio je i veliki uticaj na kasnija pokolenja, naročito na impresioniste. Dela: freske u Sikstinskoj kapeli, "Uvođenje bogorodice u hram", "Postanak Mlečnog puta"...

1809. - Poginuo je srpski nacionalni junak Stevan Sinđelić, resavski vojvoda, ispalivši iz kubure hitac u skladište municije u šancu na uzvišenju Čegar kraj Niša, u jeku borbe s brojčano nadmoćnim Turcima u Prvom srpskom ustanku. Eksplozija je digla šanac u vazduh, usmrtivši i branioce i 6.000 Turaka koji su upali u utvrđenje. Sinđelić se u maju 1809. sa 3.000 Resavaca pridružio ustanicima koji su nameravali da oslobode Niš. Na Čegru je bio u najisturenijem od šest srpskih šančeva i na njega je napad usmerio komandant Niške tvrđave, Kuršid paša, ali su ustanici odbili više turskih juriša. Kad je uvideo da proređeni branioci, uprkos neviđenom herojstvu, ne mogu da odole turskoj sili, zapalio je skladište municije. Posle bitke, paša je, da bi zastrašio Srbe, naredio da se od glava poginulih ustanika ozida kula, koja je dobila naziv Ćele-kula. Prvobitno su na njoj bile 952 lobanje, a sada je ostalo svega nekoliko desetina. Sinđelić je učestvovao u svim borbama u Pomoravlju od početka ustanka 1804. i istakao se u bojevima na Ivankovcu 1805, kad je za pokazanu hrabrost dobio čin vojvode, i na Deligradu 1806, pod komandom Petra Dobrnjca.

1809. - U Beču je umro kompozitor Jozef Hajdn. Najveći značaj imaju njegove simfonije i gudački kvarteti, čiji je klasični oblik usavršio i proširio u pogledu tematike i doneo novine u orkestraciji. Boraveći u sredini nastanjenoj još od 16. veka Gradišćanskim Hrvatima, napajao se slovenskim narodnim napevima, koje je uneo u mnoga dela, između ostalog i u austrijsku himnu "Gott erhalte".

1848. - Karl Marks je izdao prvi broj svog lista "Reinische Zeitung".

1879. - Otvoren je Madison Square Garden.

1884. - Dr John Harvey Kellogg je patentirao pahuljice od žita.

1891. - Otpočeli su radovi na Transibirskoj železnici, koja vodi od Sverdlovska (Ural) do Vladivostoka. Izgradnja je završena 1905. godine, a železnica je duga 9.337 km.

1906.- U Madridu je izvršen atentat na kralja Alfonsa XIII.

1907. - Jovan Lončarević je odbranio doktorsku tezu, čime je postao prvi doktor nauka u Srbiji. Petnaest godina kasnije doktorirala je i prva žena u Srbiji. Od 1905. godine, kada je osnovan prvi srpski Univerzitet - Univerzitet u Beogradu, najviše doktora nauka dali su medicinski i prirodnomatematički fakulteti. Od 1914. do 1919. godine nijedan naučnik nije odbranio doktorsku tezu, a "prazna" godina je bila i 1921. Prema nedavno objavljenim podacima, Jugoslavija trenutno ima 14.854 doktora nauka, 25.050 magistara i 7.538 specijalista.

1907. - Na ulice Njujorka su izašla prva taksi vozila.

1917. - Snimljena je prva džez ploča ("Dark Town Strutters Ball").

1919. - Iznad Hjustona se prvi put jedan par venčao u avionu.

1961. - U Sent Luisu je otvoren zabavni park Čaka Berija - "Berryland".

1965. - Džim Klark je prvi stranac koji je za 49 godina održavanja automobilskih trka "Indijanapolis 500" osvojio prvo mesto.

1969. - Džon Lenon i Joko Ono su snimili "Give Peace a Chance".

1991. - U Australiji se udala najstarija mlada na svetu - Minnie Munro (102 godine), udala se za 19 godina mlađeg Dudley Reida.

1992. - Na prvim višestranačkim izborima za Veće građana Skupštine Savezne Republike Jugoslavije, koje je bojkotovala većina opozicionih partija, pobedile su Socijalistička partija Srbije i Demokratska partija socijalista Crne Gore, a poslanička mesta su osvojili i kandidati Srpske radikalne stranke i Saveza komunista - Pokreta za Jugoslaviju.

193. - Rimski car Didije Julijan ubijen nakon svega dva meseca vladavine.
987. - Igo Kapet izabran za kralja Francuske.
1198. - Vizantijski car Aleksije III Anđeo odobrio srpskom velikom županu Stefanu Nemanji i njegovom sinu monahu Savi da na ruševinama Hilandariona podignu novi manastir Svete Gore, srpski manastir Hilandar.
1198. - Vizantijski car Aleksije III Anđel odobrio srpskom velikom županu Stefanu Nemanji i njegovom sinu monahu Savi da na ruševinama Hilandariona podignu novi manastir Svete gore, srpski manastir Hilandar.
1215. - Opsada Pekinga završava osvajanjem grada od strane Mongola predvođenih Džingis Kanom.
1455. - Osmanski sultan Mehmed II Osvajač zauzeo Novo Brdo, najveći rudarski centar srednjovekovne Srbije.
1479. - Osnovan univerzitet u Kopenhagenu.
1533. - Anne Boleyn okrunjena za kraljicu Engleske.
1562. - Rimski car Ferdinand I i turski sultan Sulejman II Veličanstveni potpisali mirovni sporazum kojim se Ferdinand odrekao Erdelja (današnji Banat) u korist turskog vazala Jovana Zapolje.
1671. - Turska je objavila rat Poljskoj.
1792. - Kentucky postaje 15. država SAD.
1796. - Tennessee postaje 16. država SAD.
1839. - Srpski knez Miloš Obrenović abdicirao u korist sina Milana i napustio Srbiju.
1855. - Američki pustolov William Walker osvojio je Nikaragvu i vratio ropstvo.
1869. - Španija donela novi ustav kojim je proglašena sloboda veroispovesti i štampe, uveden je sud sa porotom i građanski brak.
1880. - U SAD instalirana prva javna telefonska kabina u svetu, u zgradi "Jejl banke" u Nju Hejvnu.
1898. - Počeo šahovski turnir u Beču, Austrija.
1906. - Finska je kao prva zemlja na svijetu novim izbornim zakonom dala ženama pravo glasa i pravo da budu birane.
1941. - Drugi svetski rat: Nemci potukli britanske trupe i osvojili Krit, čime su obezbedili važnu bazu za operacije na Bliskom Istoku i u Severnoj Africi. Britanci su se povukli s velikim gubicima, a prilikom evakuacije poginulo je i oko 3.000 Australijanaca.
1944. - Jugoslovenski kralj Petar II Karađorđević potpisao je ukaz o imenovanju za predsednika jugoslovenske vlade u izbeglištvu bivšeg hrvatskog bana Ivana Šubašića.
1958. - General Šarl de Gol postao je francuski premijer u jeku krize oko budućnosti francuskih kolonija u severnoj Africi.
1964. - Osnovana Palestinska Oslobodilačka Organizacija (PLO).
1969. - Kandidat degolista Žorž Pompidu izabran je za predsednika Francuske nakon što je Šarl de Gol podneo ostavku.
1973. - Britanski Honduras promenio naziv u Belize.
1973. - Predsednik grčke vojne vlade Georgios Papadopulos ukinuo monarhiju i proglasio republiku.
1979. - Poslije devedeset godina ukinuta vladavina bijele manjine u Rodeziji, sada Zimbabve.
1980. - Američka kablovska TV mreža CNN počela sa radom.
1987. - U eksploziji bombe podmetnute u helikopter kojim se prevozio iz Bejruta u Tripoli ubijen libanski premijer Rašid Karami.
1990. - Predsednici SSSR-a i SAD Mihail Gorbačov i Džordž Buš potpisali su sporazum o prestanku proizvodnje hemijskog oružja i o uništavanju tog oružja do kraja 1992.
1991. - Osnovana 114. brigada HV "Škorpioni", Split.
1992. - Hrvatska postala članica UNESCO-a.
1992. - U selu Prhovo u opšini Ključ vojska RS ubila je 53 bošnjačkih civila.
1993. - Smenjen predsednik SR Jugoslavije Dobrica Ćosić, prvi predsednik SRJ izabran u junu 1992.
1994. - Južna Afrika se nakon 33 godine ponovo vratila u Komonvelt.
1994. - Armando Kalderon Sol postao prvi predsednik Salvadora nakon gotovo desetogodišnjeg građanskog rata.
1997. - Na parlamentarnim izborima u Francuskoj pobedila je udružena levica, a premijer je postao lider Socijalističke partije Lionel Žospen.
1997. - Počelo emitovanje Nes radija, bosanskohercegovačke radio-stanica iz Banja Luke.
2000. - Haški tribunal za zločine počinjene u Ruandi 1994. godine, osudio je belgijskog novinara na 12 godina zatvora jer je podsticao zločine u svojim radio emisijama.
2001. - Nepalski prestolonaslednik princ Dipendra ubio je u palati u Katmanduu svoje roditelje, kralja Birendru i kraljicu Ajsvaraju i još šest članova porodice, a potom izvršio samoubistvo. Državna komisija saopštila da je princ bio pod uticajem alkohola i droge.
2001. - U eksploziji bombe u noćnom klubu u Tel Avivu, koju je aktivirao palestinski bombaš samoubica, poginula je 21 osoba.
2003. - Predsednik Rusije Vladimir Putin doputovao je u posetu Velikoj Britaniji na poziv britanske kraljice Elizabete Druge.
2006. - Izdata 6.06 (Dapper Drake) verzija Ubuntu Linuxa.

1624 - Rođen je poljski vojskovođa i kralj Jan III Sobjeski (Sobieski). Oslobodio je Beč od turske opsade 1683. i time sprečio dalji prodor Turaka u srednju Evropu. Slavljen je kao spasilac Evrope i njene kulture.

1740 - Rođen je francuski pisac Donasjen Alfons Fransoa de Sad (Donatien Alphonse Francois, Sade), poznat kao Markiz de Sad (Marquis). Njegovi romani smatraju se patološkom pornografijom, ali i delima koja ruše ustaljene društvene norme ("Justina", "Žilijeta", "120 dana Sodome"). Od njegovog prezimena potiče izraz sadizam.

1771 - Rusija je u ratu sa Turskom preuzela poluostrvo Krim.

1790 - U Novom Sadu je otvorena prva knjižara. Vlasnik Emanuel Janković štampao je u svojoj štampariji i prvi katalog knjiga.

1840 - Rođen je engleski pisac Tomas Hardi (Thomas Hardy). Važio je za najboljeg engleskog pisca svoga vremena, ali je zbog slobodoumnog stava o ljubavi i braku dolazio u sukob sa društvenim konvencijama ("Pod zelenim drvetom", "Daleko od razuzdane gomile", "Povratak domoroca", "Tesa od D'Abervilovih", "Neznani Džud").

1857 - Rođen je engleski kompozitor i violinista Edvard Vilijam Elgar (Edward William). Njegova dela, od kojih su najpoznatiji oratorijum "Gerontijusov san" i koncertna uvertira "Enigma varijacije", znatno su doprinela obnovi engleske muzike na prelazu u 20. vek.

1882 - Umro je italijanski revolucionar Djuzepe Garibaldi (Giuseppe), vođa pokreta za nezavisnost i ujedinjenje Italije. Legendarnim pohodom sa svojim dobrovoljcima ("hiljadu crvenih košulja") oslobodio je 1860. Siciliju od vlasti Burbona i u septembru trijumfalno ušao u Napulj. Izabran je za poslanika Rima 1874, ali je odbio počasti kralja Viktora Emanuela, titule vojvode i maršala.

1904 - Rođen je američki olimpijski šampion i filmski glumac Džoni Vajsmiler (Johnny Weissmuller). Prvi je uspeo preplivati 100 metara za manje od jednog minuta. Osvojio je tri zlatne medalje na Olimpijskim igrama 1924. i dve 1928. Poznatiji je, medutim, kao tumač glavne uloge u filmovima o Tarzanu.

1924 - Američki Kongres priznao je državljanstvo Indijancima starosedeocima na teritoriji na kojoj su stvorene SAD.

1940 - Rođen je grčki kralj Konstantin II (Constantine), poslednji monarh Grčke. Krunu je nasledio od oca Pavla I 1964, a tri godine kasnije, kada je vojna hunta preuzela vlast u Grčkoj, bio je primoran da ode u izgnanstvo. Vojne vlasti su 1973. ukinule monarhiju.

1946 - Italijani su se na referendumu izjasnili za republiku i time odbacili monarhiju Savojske dinastije.

1949 - Država Transjordanija je promenila naziv u Hašemitska kraljevina Jordan.

1953 - Britanska kraljica Elizabet II (Elizabeth) krunisana je u Vestminsterskoj katedrali u Londonu. To je bilo prvo krunisanje u istoriji koje je prenosila televizija.

1955 - Jugoslovenski i sovjetski lideri, Josip Broz Tito i Nikita Hruščov, potpisali su Beogradsku deklaraciju kojom su normalizovani odnosi Jugoslavije i SSSR, narušeni rezolucijom Informbiroa iz 1948.

1965 - U eksploziji gasa u japanskom rudniku uglja blizu Fukuoke poginulo je najmanje 200 rudara.

1966 - Američki vasionski brod Servejer izveo je prvo uspešno meko spuštanje na mesec i počeo da šalje prve slike mesečeve površine.

1969 - U sudaru australijskog nosača aviona "Melburn" i američkog razarača "Frenk E. Evans" u Južnokineskom moru, poginula su 74 američka mornara.

1979 - Papa Jovan Pavle II stigao je u Poljsku, u prvu posetu pape jednoj komunističkoj zemlji.

1983 - SSSR je sa satelita u zemljinoj orbiti lansirao novu vasionsku sondu za istraživanje planete Venere.

1987 - Umro je španski gitarista Andres Segovija (Segovia), koji se proslavio interpretacijama klasične muzike na gitari. Transkribovao je za gitaru kompozicije Johana Sebastijana Baha (Johann Sebastian Bać) i Hendla (Handel).

1992 - Danci su se na referendumu izjasnili protiv Mastrihtskog ugovora Evropske unije.

1993 - Na prvim slobodnim izborima u Burundiju Melhior Ndadaje (Melchior Ndadaye) pobedio je vojnog predsednika Pjera Bujoju (Pierre Buyoya), čime je u toj afričkoj zemlji prvi put šef države postao pripadnik većinskog plemena Hutu.

1997 - Timothy Makvej proglašen je krivim za podmetanje bombe u federalnu zgradu u Oklahoma Sitiju 1995, kada je poginulo 168 ljudi. Makvej je osuđen na smrt i pogubljen na električnoj stolici 10. juna 2001.

1997 - Umrla je američka teniserka Jelen Jakobs (88). U karijeri osvojila je četiri američke titule u singlu (1932-1935), a Vimbldon 1936. godine kada je proglašena prvom igračicom sveta.

1998 - Srpska policija u Beogradu presrela je i brutalno pretukla studente koji su krenuli prema zgradi vlade Srbije da izraze protest zbog novog Zakona o univerzitetu.

1999 - Žene Japana izborile su se za upotrebu pilula za kontracepciju, tri decenije nakon što se pilula pojavila na Zapadu.

2000 - Glavni tužilac Međunarodnog suda za ratne zločine u Hagu Karla del Ponte (Carla) izjavila je u Savetu bezbednosti UN da nema osnova za pokretanje istrage o eventualnim ratnim zločinima NATO-a tokom bombardovanja SR Jugoslavije 1999.

2001 - Kolumbijska vlada i pobunjenici, pripadnici levičarskog FARC pokreta, potpisali sporazum kojim je dozvoljena prva razmena zatvorenika u 37 godina dugom ratu.

2002 - Na referendumu u Švajcarskoj usvojen je predlog da se ublaži izuzetno strog zakon o abortusu, čime bi se zakonodavstvo u toj oblasti približilo pravnoj regulativi drugih evropskih država.

2004 - Umro je bugarski operski pevač Nikolaj Gjaurov, čuven po ulogama Don Bazilija u "Seviljskom berberinu" i Mefistofelesa u "Faustu".

2005 - Umro je Džordž Majkan (George Mikan) legendarni američki i svetski košarkaš i prva superzvezda NBA lige.

2008 - Umro je legendarni američki ritam i bluz muzičar Bo Didli (Diddley). Među njegovim hitovima su "I`m a Man", "Who Du Yu Lav", "Before Yu Accuse Me" i "Mona".

2014 - Španski kralj Huan Karlos Prvi odrekao se prestola u korist svog sina, princa Felipea. Huan Karlos je na tronu bio 39 godina. Na presto je došao posle smrti diktatora Franciska Franka u novembru 1975. godine.

2018 - Pedro Sančes (Sanchez), vođa španskih socijalista postao je novi premijer Španije, pošto je izglasano nepoverenje njegovom prethodniku Marijanu Rahoju (Mariano Rajoy); Katalonija je dobila novu vladu čime je prekinuta uprava španskih vlasti nad tom oblasti uvedena sedam meseci ranije nakon neuspelog pokušaja katalonske secesije.

Danas je srijeda, 3. jun, 155. dan 2020. Do kraja godine ima 211 dana.





1098. - Poslije petomjesečne opsade u Prvom krstaškom ratu krstaši zauzeli bliskoistočni grad Antiohiju.

1657. - Umro engleski ljekar Vilijam Harvi, osnivač moderne fiziologije, koji je otkrio prirodu cirkulacije krvi i srca kao pumpe. Naučno tumačenje o radu srca i fiziologiji krvotoka ustanovio je eksperimentima na životinjama.

1808. - Rođen američki državnik Džeferson Dejvis, predsjednik Konfederacije Država Amerike /11 otcijepljenih južnih država SAD/ tokom građanskog rata od 1861. do 1865. Kao senator Misisipija od 1847. do 1851. i ministar rata od 1853. do 1857. snažno je podržavao robovlasništvo u južnim državama i prava država SAD protiv miješanja federalnih vlasti. Poslije poraza južnih država u građanskom ratu je uhapšen, ali je 1867. pušten iz zatvora bez suđenja.

1875. - Umro francuski kompozitor Žorž Bize, autor opere "Karmen", remek-djela francuskog muzičkog realizma, jedan od najoriginalnijih i najsugestivnijih operskih kompozitora, čiji se stil odlikuje dramatskim oblikovanjem i tonskim slikanjem egzotičnih predjela. Ostala djela: opera "Lovci bisera", scenska muzika za "Arlezijanku" Alfonsa Dodea, "Simfonija u Ce-duru".

1886. - Rođen srpski socijalista i publicista Kosta Novaković, jedan od prvaka Srpske socijaldemokratske partije, koji je na osnivačkom kongresu Komunističke partije Jugoslavije 1919. izabran za člana Izvršnog odbora Centralnog partijskog vijeća. Između dva svjetska rata uređivao je više partijskih listova, biran je u Centralni komitet i bio delegat KPJ na Četvrtom i Šestom kongresu Kominterne. Zbog revolucionarne djelatnosti 1924. je osuđen na šest mjeseci, a 1926. na pet godina robije. Iz zatvora je pobjegao 1927. i emigrirao u SSSR, gdje je 1937. uhapšen u staljinističkim čistkama i likvidiran - pretpostavlja se 1938.

1896. - U Moskvi potpisan ugovor Rusije i Kine o nenapadanju u sljedećih 15 godina, a Kina odobrila Rusiji da koristi željeznicu u sjevernoj Mandžuriji.

1899. - Umro austrijski kompozitor, violinista i dirigent Johan Štraus - Mlađi, tvorac bečke operete. Komponovao je i valcere, polke, mazurke, marševe. Sa svojim zabavnim orkestrom nastupao je širom svijeta, uključujući Beograd. Djela: operete "Slijepi miš", "Ciganin baron", "Noć u Veneciji", valceri "Na lijepom plavom Dunavu", "Priče iz bečke šume", "Bečka krv", "Beč, žene i pjesme".

1906. - Rođena francuska pjevačica i igračica afroameričkog porijekla Žozefina Beker, koja se u Drugom svjetskom ratu uključila u pokret otpora protiv njemačkih nacista, za šta je odlikovana najvišim francuskim ordenima. Svjetsku slavu je stekla poslije 1925, kad je počela da nastupa u pariskim kabareima "Foli Beržer" i "Kazino d` Pari". Pjevala je šansone, obogativši te tipično francuske pjesme elementarnošću džeza američkih crnaca. Kao istaknuti borac protiv rasizma - s čijom se neljudskošću suočila u ranoj mladosti - usvojila je mnoštvo siročadi različitih rasa, odgajajući ih u duhu bratstva i ljudske solidarnosti, koje je izdržavala od prihoda s gostovanja širom svijeta, uključujući Jugoslaviju.

1917. - Proglašena nezavisnost Albanije pod italijanskom zaštitom.

1924. - Umro austrijski pisac jevrejskog porijekla Franc Kafka, autor nevelikog, ali sugestivnog i zagonetnog djela koje izmiče definitivnoj procjeni i dozvoljava različita tumačenja. Do 1945. bio je nepoznat, jer za života gotovo i nije objavljivao. Glavninu spisa, uključujući pisma i "Dnevnike", izdao je njegov prijatelj Maks Brod, uprkos Kafkinoj izričitoj molbi da budu spaljeni. Radnja i sutuacije, mada predstavljeni kao vizije i snovi, predočavaju svijet u njegovoj totalnosti, u kojem se kreću protagonosti čijem je duhovnom horizontu dostupan samo manji segment stvarnosti koja ih okružuje, vodeći beznadežnu borbu s anonimnim silama. Višeznačne parabole, preciznost izraza i fantazija - iako saopštene prigušenim jezikom bez emocija i komentara - integrisane su u cjelinu koja govori o zbivanjima i ljudima 20. vijeka. Djela: romani "Proces", "Zamak", "Amerika", pripovijetke "Presuda", "Preobražaj", "U kažnjeničkoj koloniji", "Seoski ljekar", "Umjetnik u gladovanju".

1926. - Rođen američki pisac Alen Ginzberg, koji je kao jedan od duhovnih predvodnika "bitničke" generacije izrazio kritičan, sarkastičan i buntovan stav prema otuđenoj tehničkoj američkoj civilizaciji. Njegova snažno retorična poezija, zasnovana na duboko humanoj ideji, pisana slobodnim stihom punim uznemirenih ritmova, izraz je odbacivanja modernog svijeta kao pakla u kojem vladaju žene i nasilje. Više puta je hapšen tokom antiratnih demonstracija. Njegova zbirka poezije "Urlik i druge pjesme", objavljena 1956, smatra se najzačajnijim poetskim djelom bitničkog pokreta pedesetih godina 20. vijeka. Ostala djela: "Kadiš", "Prazno ogledalo", "Indijski dnevnici", "Sendviči stvarnosti", "Planetarne vijesti", "Pad Amerike".

1937. - Vojvoda od Vindzora, bivši britanski kralj Edvard Osmi, u Francuskoj vjenčao se dvostrukom raspuštenicom Amerikankom Volis Simpson, zbog koje je abdicirao u decembru 1936.

1940. - Okončana evakuacija savezničkih snaga iz Francuske u Drugom svjetskom ratu, koje nisu bile u stanju da se odupru trupama nacističke Njemačke. U operaciji nazvanoj "Dinamo", iz luke Denkerk je brodovima evakuisano više od 337.000 britanskih, francuskih i belgijskih vojnika.

1963. - Umro rimski papa italijanskog porijekla Jovan Dvadeset Treći, poglavar rimokatoličke crkve 1958, vođa reformatorske crkvene struje. Sazvao je 1962. Drugi /vatikanski/ ekumenski sabor na kojem je nagovijestio crkvene reforme.

1965. - Američki astronaut Edvard Vajt izašao iz svemirskog broda "Džemini 4", koji je kružio oko Zemlje i tako postao prvi Amerikanac koji je "šetao" kosmosom, tri i po mjeseca poslije ruskog kosmonauta Alekseja Leonova.

1968. - U Beogradu izbile najveće studentske demonstracije u Jugoslaviji poslije Drugog svjetskog rata, čiji je uzrok bio ogroman raskorak između stvarnosti - sve većeg socijalnog raslojavanja i udaljavanja od proklamovanih ideala - i zvanične propagande o socijalnoj pravdi i vodećoj ulozi radničke klase u društvu. Demonstrante je milicija rastjerala brutalnom silom. Sedmog dana protesta tadašnji jugoslovenski predsjednik Josip Broz Tito javno je podržao većinu studentskih zahtjeva.

1973. - Sovjetski supersonični avion "tupoljev 144" srušio se u blizini Pariza tokom pariske vazduhoplovne izložbe, a poginulo je svih šest članova posade i sedam francuskih seljaka.

1976. - Bivši predsjednik Bolivije Huan Hose Tores pronađen ubijen u Argentini.

1977. - Umro Roberto Roselini, italijanski filmski i TV režiser i scenarista. Jedan od tvoraca italijanskog neorealizma, Roselini je svoj prvi veliki film "Rim, otvoreni grad" snimio 1945. godine i postigao nezapamćeni uspjeh. Svoju filmsku promociju u njemu je imala glumica Ana Manjani, a promovisan je i nov pravac u italijanskom filmu - neorealizam. Ovim umjetničkim oblikom Roselini je pokrenuo novi talas filmova čak i u neprikosnovenom Holivudu. Slijedio je film "Paisa", a zatim čitava serija ostvarenja, koja su potvrdila stvaralačke sposobnosti autora: "LJubav", "Stromboli", "Evropa 51", "Spaljivanje Jovanke Orleanke", "Putovanje po Italiji", "Indija" i "General od Rovere", nagrađen venecijanskim "Zlatnim lavom". Posljednja njegova ostvarenja bila su "Italija godine prve" i "Mesija". Umro je samo nekoliko dana nakon što je predsjedavao žiriju filmskog festivala u Kanu, 1977. godine. Njemu u spomen se od 1978. godine u San Remu održava filmski festival, a njegovim imenom nazvana je i filmska nagrada za progres filmske umjetnosti, koju je 1989. godine dobio Emir Kusturica.

1989. - Umro iranski vjerski vođa ajatolah Ruholah Homeini, koji se 1979, poslije zbacivanja šaha Mohameda Reze Pahlavija, vratio u Iran iz izbjeglištva i preuzeo vlast. Uspostavio je sistem teokratske diktature i insistirao na izvozu islamske revolucije, što je podrazumijevalo i podršku islamskim teroristima.

1992. - Vojska Republike Srpske /VRS/ ušla u Trnovo, gradić udaljen 30 kilometara od Sarajeva, na putu Sarajevo-Foča.

1993. - U kasarni u Vranju vojnik Jožef Mender iz automatske puške ubio sedmoricu i ranio četvoricu vojnika Vojske Jugoslavije, a zatim izvršio samoubistvo.

1997. - Vođa Socijalističke partije Lionel Žospen, poslije ubjedljive pobjede ljevice na parlamentarnim izborima, postao premijer Francuske.

1998. - Prilikom iskakanja sa šina putničkog voza u blizini sjevernog njemačkog grada Cele poginulo je najmanje stotinu ljudi.

1999. - Sazvano zasjedanje novog parlamenta Nigerije, čime je poslije više od 15 godina okončana vladavina vojnim dekretima u najmnogoljudnijoj afričkoj zemlji.

2001. - Umro je čuveni holivudski glumac Entoni Kvin koji se proslavio ulogom Grka Zorbe u istoimenom filmu.

2016. - Američka bokserska legenda Muhamed Ali umro u 74. godini u bolnici u Feniksu u državi Arizona.

- Danas je hrišćanski praznik Sveti car Konstantin i carica Jelena. Crkva je taj rimski carski par proglasila svecima, jer je car Konstantin Prvi Veliki Milanskim ediktom 313. dao hrišćanima slobodu vjere i okončao njihov progon. Hrišćanskoj crkvi, u kojoj je počeo da traži oslonac, dao je mnoge privilegije i na Prvom vaseljenskom saboru u Nikeji 325. pomogao je u borbi protiv arijevske jeresi.

1798. - Umro Đakomo Kazanova, italijanski književnik, diplomata, avanturista, najveći svetski zavodnik (Venecija, 02. 04. 1725 - Duks, 04. 06. 1798)

1815. - U selu Bosut kod Sremske Mitrovice sreli se književnik i prosvetitelj Vuk Karadžić i slepi guslar Filip Višnjić

1831. - Rođen Milan Đ. Milićević, književnik i pedagog, akademik
(Ripanj, 04. 06. 1831 - Beograd, 17. 11. 1908)

1844. - Počeo ustanak šleskih tkača

1878. - Potpisana Konvencija o turskom ustupanju Kipra Engleskoj

1896. - Rođen Mihail Borisovič Maksimovič (Jovan Bosi Šangajski), ruski arhiepiskop i iscelitelj, zaštitnik novinara i svetitelja (Harkov, 04. 06. 1896 - San Francisko, 02. 07. 1966)

1903. - Rođen Dragoljub Draža Pavlović, književni istoričar i kritičar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik (Jablanica, 04. 06. 1903 - Beograd, 11. 08. 1966)

1908. - Rođen Lujo Davičo, baletski igrač, pedagog i kompozitor
(Beograd, 04. 06. 1908 - Nikšić, 06. 1943)

1920. - Zaključen Trijanonski mirovni ugovor posle Prvog svetskog rata između sila pobednica i poražene Mađarske

1927. - Rođen Jovo Mišković, jedan od osnivača i prvi predsednik Plivačko- vaterpolo kluba "Partizan", predsednik Vaterpolo saveza Jugoslavije, član Predsedništva Jugoslovenskog olimpijskog komiteta (Banjaluka, 04. 06. 1927 - Beograd, 02. 07. 2015)

1929. - Rođen Karolos Papuljas, grčki političar, diplomata i državnik, predsednik Grčke (Janjina, 04. 06. 1929)

1938. - Rođen Slobodan Bukvić, novinar i urednik Televizije Beograd
(Niš, 04. 06. 1938 - Beograd, 09. 01. 2010)

1939. - Umro Pavle Popović, istoričar književnosti i književni kritičar, profesor Univerziteta u Beogradu, akademik (Beograd, 16. 04. 1868 - Beograd, 04. 06. 1939)

1941. - Predstavnici Nezavisne države Hrvatske i Nemačke doneli odluku o iseljavanju Srba i Slovenaca iz NDH

1944. - Američke i britanske jedinice zauzele Rim u Drugom svetskom ratu

1945. - Završena Londonska konferencija Savezničkih državnih komisija za ratne zločine

1945. - Osnovano Fiskulturno društvo "Železničar" u Beogradu, danas Sportsko društvo "Železničar"

1971. - Umro Đerđ Lukač, mađarski filozof, književnik i književni kritičar
(Budimpešta, 13. 04. 1885 - Budimpešta, 04. 06. 1971)

1974. - Otvorena Galerija Petra Dobrovića u Beogradu

1975. - Rođena Anđelina Džoli, američka filmska glumica i reditelj, dobitnica "Oskar"-a, humanitarni radnik (Los Anđeles, 04. 06. 1975)

1976. - Rođen Nenad Zimonjić, teniser, reprezentativac, selektor reprezentacije Srbije (Beograd, 04. 06. 1976)

1978. - U Beogradu održana osnivačka skupština Udruženja spikera Srbije, za predsednika izabrana Dušanka Kalanj; Draga Jonaš izabrana za predsednika beogradskog aktiva Udruženja spikera

1989. - Ugušene studentske demonstracije u Kini

1990. - Umrla Zdenka Zikova, operska pevačica, profesor Muzičke akademije u Beogradu (Prag, 06. 02. 1905 - Prag, 04. 06. 1990)

2004. - Umro Nino Manfredi, italijanski pozorišni i filmski glumac- komičar
(Kastro di Volši, 22. 03. 1921 - Rim, 04. 06. 2004)

2005. - Umrla Milja Vujanović, novinar, glumica i astrolog
(Beograd, 21. 08. 1946 - Beograd, 04. 06. 2005)

2011. - Umro Lorens Iglberger, američki političar i državnik, državni sekretar SAD, ambasador SAD u Jugoslaviji (Milvoki, 01. 08. 1930 - Šarlotsvil, 04. 06. 2011)

2012. - Umro Ljubiša Rajić, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, osnivač i šef Katedre za skandinavistiku (Beograd, 04. 04. 1947 - Beograd, 04. 06. 2012)

2012. - Umro Herb Rid, američki muzičar, osnivač grupe "Pleters"
(Kanzas Siti, 07. 08. 1928 - Boston, 04. 06. 2012)

2012. - Umro dr Đorđe Blagojević, profesor vojnog mašinstva na Mašinskom fakultetu u Beogradu (Beograd, 23. 04. 1950 - Beograd, 04. 06. 2012)

2014. - Umro Dok Nison, australijski muzičar, vođa grupe "The Angles"
(Belfast, 04. 01. 1947 - Sidnej, 04. 06. 2014)

2014. - Umro Čester Nez, Navaho Indijanac, šifrant u Drugom svetskom ratu zahvaljujući čijim šifrovanim porukama su Amerikanci izvojevali pobedu na Pacifiku (Čičiltah, 23. 01. 1921 - Albukerki, 04. 06. 2014)

2014. - Umro Nikola Cincar Poposki, književnik i književni kritičar (Struga, 1944 - Beograd, 04. 06. 2014)

2014. - Umro Veljko Pavlović, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu (Beograd, - Beograd, 04. 06. 2014)

2017. - Umro Branislava Šaper, urednik Informativnog programa Radio Beograda, direktor Muzičke produkcije Radio-televizije Srbije, stručni saradnik i savetnik u Marketingu i Direkciji RTS-a (Zaječar, 25. 09. 1946 - Beograd, 04. 06. 2017)

1723. - Rođen škotski ekonomista Adam Smit, najpoznatiji predstavnik engleske klasične političke ekonomije uz Dejvida Rikarda, čija se teorija o podjeli rada u ekonomskoj literaturi smatra klasičnom. Namjeravao je da izgradi jedinstven sistem koji bi obuhvatio sve ljudske djelatnosti, ali je napisao samo dva rada: iz etike - "Teoriju moralnih osjećanja" i ekonomsko djelo u pet knjiga "Istraživanje o prirodi i uzrocima bogatstva naroda". Naglašavao je da u etici vlada altruizam, a u ekonomiji egoizam. Detaljno je prikazao istoriju nastanka novca, analizirao vrijednost i raspodjelu najamnine, profita i rente, akumulaciju kapitala i razliku između proizvodnog i neproizvodnog rada. Prihvatio je i razvio teoriju radne vrijednosti, ali je, za razliku od Rikarda, smatrao da vrijednost robe određuje količina utrošenog, odnosno potrebnog rada samo u pretkapitalističkoj privredi. Izraziti je pristalica ekonomskog liberalizma i protivnik merkantilizma, čemu je posvetio jednu od pet knjiga "Bogatstva naroda".

1819. - Rođen engleski astronom i matematičar Džon Kauč Adams, profesor Univerziteta u Kembridžu, koji je 1845. godine, na osnovu nepravilnosti u kretanju Urana, prvi odredio putanju i približan položaj do tada nepoznate planete Neptun. Otkriće nije blagovremeno objavio, pa je slava za otkriće Neptuna 1846. pripala francuskom astronomu Irbenu Leverjeu.

1826. - Umro njemački kompozitor Karl Marija Fridrih Ernst fon Veber, tvorac njemačke romantične opere. Komponovao je i orkestarska djela, kamernu muziku, kantate, horsku muziku. Vodio je opere u Pragu i Drezdenu, a radio je i u Londonu, gdje je umro. Djela: opere "Čarobni strijelac", "Eurijante", "Ribecal" /nedovršena/, "Silvana", "Abu Hasan", "Oberon", koncerti, "Koncertni komad za klavir i orkestar", klavirski "Poziv na igru", "Koncertino za klarinet i orkestar".

1827. - Turske snage zauzele Akropolj i ušle u Atinu.

1837. - Srpski knez Miloš Obrenović postavio prve ekonome, čiji je zadatak bio da savjetuju seljake i nastoje da svaki od njih zasije određenu količinu pšenice, zobi, ječma, kukuruza, krompira.

1873. - Pod pritiskom Britanaca sultan Zanzibara Said bin Bargaš zatvorio zanzibarsko tržište robova.

1878. - Rođen meksički revolucionar Fransisko Pančo Vilja, koji je predvodio seljački pokret u Meksičkoj revoluciji od 1910. do 1917. Ubili su ga 1923. politički protivnici u mjestu Idalgo del Paral u meksičkoj državi Čivava. Proglašen je 1966. za meksičkog nacionalnog junaka.

1883. - Rođen engleski ekonomista Džon Majnard Kejnz - tvorac takozvane kejnzijanske ekonomije, za koga je vezana cjelokupna savremena makroekonomija Zapada. Profesor na Univerzitetu u Kembridžu postao je 1908, a urednik uticajnog ekonomskog časopisa "Ekonomik džurnal" 1912. Glavnim djelom - "Opšta teorija zaposlenosti, kamate i novca" zadao je snažan udarac tradicionalnoj mikroekonomiji - koja se uglavnom bavila tržištem, cijenama i raspodjelom - i orijentisao se na istraživanje makroekonomskih veličina, posebno nivoa zaposlenosti. Pokazao je da kapitalistička privreda preko tržišnog mehanizma ne stvara automatski punu zaposlenost i da je neophodna intervencija države radi izvlačenja iz nezaposlenosti i kriza. Preporučivao je uglavnom mjere kreditne politike (smanjenje kamatne stope radi oživljavanja privatnih investicija), poreske politike (smanjenje poreza radi povećanja ukupne efektivne tražnje, preraspodjelu nacionalnog dohotka u korist radnih slojeva) i mjere u sferi direktnih proizvodnih funkcija države (javni radovi). Ostala djela: "Ekonomska posljedica mira", "Rasprava o novcu", "Revizija mirovnog ugovora", "Traktat o novčanoj reformi", "Sredstva ka prosperitetu".

1887. - Rođen srpski ljekar Kosta Todorović, stručnjak za zarazne bolesti, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umjetnosti i Nacionalne akademije za medicinu u Parizu. Napisao je više od 150 radova na srpskom i stranim jezicima. Značajan je i njegov rad na bibliografiji jugoslovenskih publikacija iz mikrobiologije, imunologije, epidemiologije i higijene. Djela: "Udžbenik akutnih i infektivnih bolesti", "Priručnik za liječenje tuberkuloznog meningitisa".

1898. - Rođen španski pisac, muzičar i slikar Federiko Garsija Lorka, jedan od najvećih liričara 20. vijeka, čija je poezija krik protiv dehumanizacije i društvenih nepravdi. Njegove pjesme, natopljene sveobuhvatnim osjećanjem smrti i stradanja, iskazane su duboko samosvojnim jezikom, premda po formi bliskom nadrealističkom modelu. Zbog toga što je njegova poezija - puna nježnosti i sukoba južnjačke krvi s ljubavlju i smrću - crpila snagu s tla Andaluzije, nazvali su ga "andalužanski slavuj". Višestruko obdaren, bio je omiljen za života, a poslije tragične smrti - strijeljali su ga frankisti 1936. u Visnaru kod Granade - postao je najčitaniji svjetski pjesnik. Djela: zbirke pjesama "Ciganski romansero", "Pjesnik u NJujorku", "Knjiga pjesama", "Pjesme", "Tamaritski divan", poema "Kante Hondo", tužbalica "Plač za Ignasijom Sanćesom Mehijasom", drame "Leptirove čarolije", "Marijana Pineda", "Čudesna obućarka", "Don Kristobalovo malo pozorište", "Ljubav don Perlimplina", "Belise u njihovom vrtu", "Donja Rosita neudata", "Krvava svadba", "Jerma", "Dom Bernarde Albe".

1916. - Britanski feldmaršal irskog porijekla Horejšo Herbert Kičiner, ministar vojske Velike Britanije u Prvom svjetskom ratu, nestao je u moru kad je brod u kojem je bio naletio na minu pored Orknijskih ostrva na sjeveru Škotske. Kao komandant britanske vojske u Egiptu 1898. je ugušio sudanski ustanak. U Burskom ratu od 1899. do 1902. kao vrhovni komandant britanskih trupa bezobzirno je pustošio zauzetu teritoriju u Južnoj Africi, što je izazvalo talas kritika u svijetu.

1928. - Rođen engleski filmski i pozorišni reditelj Toni Ričardson, koji je radikalno uticao na izmjenu rediteljskog stila u britanskom pozorištu. Kao filmski autor, blizak je "slobodnom filmu" početkom šezdesetih godina 20. vijeka, kad se uglavnom bavio socijalnim temama iz života britanske radničke klase. Potom je podjednako uspješno za film adaptirao književna djela. Filmovi: "Osvrni se u gnjevu", "Zabavljač, "Svetilište", "Ukus meda", "Usamljenost trkača na duge staze", "Tom Džons" (nagrada "Oskar"), "Gospođica", "Mornar iz Gibraltara", "Juriš lake konjice, "Hamlet", "Ned Keli".

1941. - U detonaciji oko 450 vagona municije i drugog eksploziva, koji su u srednjovjekovnoj tvrđavi u Smederevu lagerovali njemački nacistički okupatori, u Drugom svjeskom ratu poginulo je oko 4.000 ljudi. Od siline eksplozije, koja je u 14,20 časova potresla cio grad i okolinu, srušeno je 445 i oštećeno više od 2.000 kuća. Uzrok eksplozije je ostao nepoznat.

1945. - Opunomoćenici vlada SSSR, SAD, Velike Britanije i Francuske u Berlinu potpisali Deklaraciju o preuzimanju vrhovne komande nad poraženom Njemačkom u Drugom svjetskom ratu i njenoj podjeli na četiri okupacione zone. Istočnu zonu je preuzela Crvena armija, južnu i srednju oblast američka, dio srednje oblasti i sjeverne dijelove britanska, a francuskoj armiji su pripali Badenska i Sarska oblast i mali mostobran na desnoj obali Rajne prema Koblencu. Berlin je podijeljen na četiri administrativna dijela, kojima su upravljali saveznički generali

1947. - Državni sekretar SAD Džordž Maršal saopštio plan o finansijskoj pomoći Evropi, razorenoj u Drugom svjetskom ratu. Planom je obuhvaćeno 16 zemalja, a ukupna suma pomoći od 1948. do 1952. iznosila je 15 milijardi dolara, od čega najviše Velikoj Britaniji, NJemačkoj, Francuskoj, Italiji, Austriji i Turskoj. Plan je uz ekonomsku imao i političko-vojnu ulogu - postao je jedan od bitnih elemenata NATO pakta, osnovanog 1949.

1954. - Umro srpski inženjer ruskog porijekla Vladimir Farmakovski, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka, prvi mašinski inženjer akademik kod nas. Objavio je više od 50 naučnih i stručnih radova, uglavnom iz oblasti lokomotiva. Djela: "Prilog teoriji isticanja vode iz reakcionih turbina", "Promjena stanja u cilindru parne mašine za vrijeme punjenja cilindra", "Raspored površine grijanja lokomotivskog kotla na peć i cijevi", "Prstenasti pregrijači pare lokomotivskih kotlova".

1965. - Stejt department prvi put javno priznao da kopnene snage SAD učestvuju u borbama u Južnom Vijetnamu.

1967. - Počeo šestodnevni rat Izraela s arapskim zemljama kada su Egipat, Sirija i Jordan do nogu potučeni. Izrael je zauzeo cio Jerusalim, zapadnu obalu Jordana, strateški važnu Golansku visoravan, Pojas Gaze i cijelo Sinajsko poluostrvo s obalom Sueckog kanala i bogatim nalazištima nafte.

1968. - Američkog senatora Roberta Frensisa Kenedija, koji je sutradan podlegao povredama, u Los Anđelesu smrtno ranio revolverskim hicima Palestinac Sirhan Sirhan. Nepunih pet godina prije toga, takođe u atentatu, ubijen je njegov stariji brat, predsjednik SAD DŽon Kenedi. Od 1951. je radio u Kriminalističkom odjeljenju Ministarstva pravde, a 1954. je postao član Stalnog senatskog istražnog potkomiteta. Od 1961. do 1964. bio je ministar pravde, poslije čega je u državi NJujork izabran za senatora.

1972. - U Stokholmu počela prva konferencija UN o problemima zaštite i unapređenja čovjekove okoline. Na prijedlog jugoslovenske delegacije 5. jun je proglašen Svjetskim danom čovjekove okoline.

1975. - Suecki kanal ponovo otvoren za međunarodni saobraćaj, izuzev za Izrael, i brodovi su prošli kroz njega prvi put od izraelsko-arapskog rata 1967.

1980. - Umro italijanski političar Đorđo Amendola, jedan od osnivača moderne Italije, član najužeg rukovodstva Komunističke partije Italije. Osuđen je 1932. na pet godina progonstva, koje je proveo u Tunisu uređujući jedan antifašistički list. S prvacima ostalih većih italijanskih partija potpisao je 1941. u Marseju antifašistički pakt koji je postao osnova Komiteta za nacionalno oslobođenje Italije u kojem je bio predstavnik komunista. S Alesandrom Pertinijem je u Drugom svjetskom ratu rukovodio pokretom otpora. Jedan je od ideologa evrokomunizma i pobornik "istorijskog kompromisa" komunista i ostalih demokratskih snaga. Djela: "Demokratija u Mesođornu", "Radnička klasa i demokratski program".

1993. - U Liberiji masakrirano skoro 600 izbjeglica, za šta su optužene vladine snage.

1995. - Sin njemačkog ratnog zločinca Adolfa Ajhmana izjavio, prekinuvši ćutanje porodice, da je vješanje njegovog oca u Izraelu 1962. bilo opravdano, u svjetlu patnji koje je izazvao kao neimar nacističkog genocida u Drugom svjetskom ratu, kada je ubijeno šest miliona Jevreja.

2004. - Albanski teroristi ubili Dimitrija Popovića (17) u Gračanici. UN policija uhapsila Alberta Krasnićija /18/ i Labinota Gašija (20) iz Prištine pod sumnjom da su izvršili ovaj zločin.

2004. - Ceremoniji povodom 60 godina od savezničkog iskrcavanja u Normandiji tokom Drugog svjetskog rata u Francuskoj prisustovovao njemački kancelar Gerhard Šreder, što je prvi put da obilježavanju ovog datuma prisustvuje njemački zvaničnik.

2004. - Umro bivši američki predsjednik Ronald Regan (93).

2008. - BiH uručena "mapa puta" za liberalizaciju viznog režima za građane BiH.

1599. - Rođen španski slikar Dijego Rodriges de Silva i Velaskez, jedan od najvećih u istoriji slikarstva, dvorski slikar španskog kralja Felipa Četvrtog. Djela poput "Predaje Brede", "Prelje", "Dvorske dame", portreta članova kraljevske porodice, dvorskih luda, ljudi iz naroda neuporedivo su svjedočanstvo njegove genijalnosti, vremena i društva u kojem je živio. Ekstatični barok i misticizam svoga doba prevladao je duhom kritičkog realizma, zdravim, logičnim, osjetljivo-racionalnim odnosom prema stvarnosti. Njegove slike odlikuje oštrina posmatranja, pronicljiva analiza, traganje za psihološkom suštinom, dubok humanizam, majstorstvo forme, uravnotežena kompozicija bazirana na ortogonalnom sistemu, izuzetna vrijednost boje, svjetlost, fluid vazduha. NJegovo slikarstvo označava trenutak ponovnog otkrivanja prirode i anticipacija je modernog svijeta.

1606. - Rođen francuski pisac Pjer Kornej, tvorac klasične francuske tragedije. Djela: tragedije "Sid", "Horacije", "Sina", "Poliekt", "Rodogin", "Nikomed", komedija "Lažljivac".

1654. - Švedska kraljica Kristina Augusta - koja je 1644. okončala rat s Danskom i 1648. Tridesetogodišnji rat, poslije čega je Švedska postala velika sila, a Baltičko more praktično "švedsko more" - morala je da abdicira zbog naturanja nepopularne rimokatoličke politike.

1683. - U engleskom gradu Oksford otvoren "Ešmolien", prvi javni muzej u svijetu.

1799. - Rođen ruski pisac Aleksandar Sergejevič Puškin (na fotografiji), jedan od najvećih liričara svjetske književnosti, čiju poeziju odlikuju osjećajnost, mjera, dovršenost i krajnja jednostavnost izraza. Ljubavni motivi, dominantni u njegovoj poeziji - bogatoj muzičkim, likovnim i psihološkim elementima - povremeno se smjenjuju s patriotskim i revolucionarnim motivima. Bio je novator u pogledu jezika, stila i sadržaja. Porijeklom iz stare, ali osiromašene plemićke porodice, pjesnik buntovnog duha, često je bio na udaru cenzora, a zbog stihova posvećenih slobodi prognan je iz prijestonice na jug Rusije. Umro je u 38. godini od rana zadobijenih u dvoboju s jednim francuskim avanturistom, čemu su prethodile spletke najviših krugova ruskog društva. Djela: romani u stihovima "Evgenije Onjegin", "Grof Nulin", "Kućica u Kolomni", drame "Boris Godunov", "Rusalka", prozna djela "Pikova dama", "Kapetanova kći", "Egipatske noći", "Pripovijetke pokojnog Ivana Petroviča Belkina", male tragedije u stihovima "Gozba za vrijeme kuge", "Vitez-tvrdica", "Kameni gost", "Mocart i Salijeri", poeme "Cigani", "Poltava", "Bronzani konjanik", "Gavrilijada", "Ruslan i LJudmila", "Kavkaski zarobljenik", bajke u stihovima - "Bajka o caru Saltanu", "Bajka o ribaru i ribici", "Bajka o popu i sluzi njegovom Baldi".

1861. - Umro italijanski državnik grof Kamilo Benso Kavur, zaslužan za oslobođnje Italije od Austrije i njeno ujedinjenje pod Savojskom dinastijom. U savezu sa francuskim carem Napoleonom Trećim ratovao protiv Austrije koja je kao poražena izgubila Lombardiju. Istovremeno je pomagao italijanske rodoljube u srednjoj Italiji i akciju Đuzepa Garibaldija u južnoj Italiji, čime je doprinio da se ti dijelovi zemlje, izuzimajući papske države, pripoje italijanskoj kraljevini.

1868. - Rođen engleski polarni istraživač - pomorski kapetan Robert Falkon Skot, šef ekspedicije koja je u januaru 1912. stigla na Južni pol, četiri sedmice poslije norveškog istraživača Ruala Amundsena, koji je prvi izveo takav podvig. On i ostala četiri člana ekspedicije umrla su pri povratku i detalji tragičnog putovanja su rekonstruisani zahvaljujući njegovom dnevniku "Skotova posljednja ekspedicija". Izvještaj o prvoj britanskoj ekspediciji na Antarktiku od 1901. do 1904. - tokom koje je otkrio Zemlju Edvarda Sedmog - opisao je u knjizi "Putovanje brodom 'Diskaveri'".

1871. - Poslije poraza Francuske u francusko-pruskom ratu Njemačka anektirala Alzas.

1875. - Rođen njemački pisac Tomas Man, predstavnik psihološkog romana, najznačajniji njemački prozni stvaralac u 20. vijeku, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1929. Poslije dolaska nacista na vlast u Njemačkoj 1933. emigrirao je u Švajcarsku, a 1939. u SAD. Stvarao je pod uticajem Johana Volfganga Getea, Artura Šopenhauera, Fridriha Ničea i velikih ruskih pisaca 19. vijeka i za njegovo djelo je najkarakterističnija suprotnost između života i duha. Udružujući racionalizam s najtananijom senzibilnošću, utro je put intelektualno-filozofskoj, sintetičkoj prozi. Likovi u njegovim djelima - po pravilu umjetnici i intelektualci širokog obrazovanja i pronicljivog duha, precizni analitičari sopstvene ličnosti, okoline i duha epohe - kreću se između trivijalnog i stvarnih vrijednosti. Djela: romani "Budenbrokovi", "Čarobni brijeg", "Kraljevsko visočanstvo", "Lota u Vajmaru", "Doktor Faustus", "Ispovijesti varalice Feliksa Krula", "Izabranik", tetralogija "Josif i njegova braća", pripovijetke i novele "Smrt u Veneciji", "Tonio Kreger", "Mario i mađioničar", "Zamijenjene glave", "Zakon", "Prevarena", eseji "Duhovno plemstvo", "Staro i novo", kulturno-filozofske i istorijske studije "Fridrih i velika koalicija", "Razmatranja jednog nepolitičara".

1901. - Rođen Ahmed Sukarno, prvi predsjednik Indonezije, pod čijim je rukovodstvom zemlja stekla nezavisnost, jedan od lidera pokreta nesvrstanosti. Osnovao je 1927. Nacionalnu partiju Indonezije. Kolonijalne holandske vlasti su ga zbog nacionalističke politike uhapsile 1929. i zabranile partiju, koju je nastavio da vodi 1931. po izlasku sa robije. Ponovo je uhapšen 1933. i bio interniran do japanske okupacije Indonezije u Drugom svjetskom ratu 1942, poslije čega je, u interesu nacionalnooslobodilačkog pokreta, prividno održavao lojalne odnose s japanskim vlastima. Postao je šef države poslije proglašenja republike 1945. Holandija nije priznala tu vladu i uhapsila ga je krajem 1948, a na vlast se vratio poslije potpisivanja indonezijsko-holandskog sporazuma u junu 1949. Doživotnim predsjednikom je proglašen 1963, ali je lišen svih funkcija 1967, dvije godine poslije vojnog udara generala Suharta.

1903. - Rođen jermenski kompozitor Aram Iljič Hačaturijan, autor blistave "Igre sabalja", čije je stvaralaštvo zasnovano na jermenskoj narodnoj muzici. Njegovo djelo krase bogata ritmika i raskošne instrumentalne boje. Djela: baleti "Gajane", "Spartak", koncerti za klavir, koncerti za violinu, simfonije, kamerna muzika.

1944. - Iskrcavanjem savezničkih snaga u Normandiji, u najvećem pomorskom desantu u istoriji, najzad otvoren drugi front u Drugom svjetskom ratu, u kojem je do tada glavni teret borbe protiv nacističke Njemačke nosila sovjetska Crvena armija.

1948. - Umro francuski hemičar i industrijalac Luj Limijer, pionir svjetske kinematografije, koji je sa bratom Ogistom napravio prvu filmsku kameru i osnovao u Lionu fabriku za izradu fotografskog materijala. Braća su otkrila postupak snimanja u prirodnim bojama i u pariskoj kafani "Gran kafe" priredila 28. decembra 1895. prvu filmsku predstavu u svijetu ("Ulazak voza u stanicu", "Radnici izlaze iz fabrike").

1956. - Rođen švedski teniser Bjorn Borg, petostruki pobjednik turnira u Vimbldonu, najprestižnijeg teniskog "gren slem" takmičenja.

1961. - Umro švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung, koji je poslije raskida s psihoanalizom Sigmunda Frojda, čiji je bio učenik, osnovao "analitičku" ili "kompleksnu" psihologiju. Originalno je razradio nauku o psihološkim tipovima (introvertan i ekstrovertan). Djela: "Psihološki tipovi", "Psihologija i religija", "Simbolika duha", "Studija o arhetipovima".

1967. - Egipat zatvorio Suecki kanal, dan poslije izbijanja izraelsko-arapskog rata.

1972. - Od eksplozije u rudniku uglja u Rodeziji poginuo 431 rudar.

1981. - U najtežoj nesreći u istoriji željeznice poginulo najmanje 800 ljudi kad je sedam vagona pretrpanog putničkog voza iskliznulo iz šina i palo u rijeku Kosi u državi Bihar u Indiji.

1982. - Izrael počeo invaziju na Liban, nastojeći da iskorijeni izvorišta arapskog terorizma.

1984. - Prilikom intervencije armije protiv ekstremističkih Sika koji su se zabarikadirali u kompleks "Zlatnog hrama" u Amrikaru, prema indijskim vojnim izvorima, poginulo najmanje 250 Sika i 47 vojnika, dok su pojedini mediji procijenili da je poginulo oko hiljadu ljudi.

1985. - Izrael poslije trogodišnje okupacije povukao glavninu snaga iz Libana, ali je zadržao granični pojas unutar te zemlje radi zaštite sjevernog Izraela od arapskih napada.

1994. - Prilikom pada kineskog aviona koji je letio na unutrašnjoj liniji iz turističkog centra Sijan, poginulo svih 160 putnika i članova posade, u najtežoj nesreći u vazdušnom saobraćaju u Kini.

1994. - U Kolumbiji snježna lavina, aktivirana zemljotresom, zatrpala najmanje stotinu ljudi.

1995. - U Južnoj Africi ukinuta smrtna kazna.

2004. - Izraelska vlada usvojila plan o povlačenju iz Pojasa Gaze, koji je predložio premijer Arijel Šaron.

2008. - Egipatski arheolozi pronašli piramidu staru 4.000 godina.

2013. - Preminula Ester Vilijams (91), američka šampionka u plivanju i jedna od najvećih filmskih zvijezda četrdesetih i pedesetih godina 20. vijeka. Igrala je u ljubavnim i romantičnim filmovima, a poznata je po ulozi u čuvenom filmu "Bal na vodi".

2015. - Predsjednici vlada Bangledaša i Indije potpisali u Daki sporazum o razmjeni više od 150 enklava čime je riješen jedan od najčudnijih graničnih sporova. Razmijenjena su područja 50 enklava na teritoriji Indije u kojima žive hiljade stanovnika Bangladeša, sa stotinjak enklava na teritoriji ove zemlje u kojima žive brojni Indijci, a stanovnici su sami izabrali gdje će da žive.