Srbija

Grad Valjevo


Valjevo je centar Kolubarskog okruga i grad bogate istorije. Kroz Valjevo protiče reka Kolubara koja ga deli na dva dela – stari i novi.

Na levoj obali je novi deo grada izgrađen u modernijem evropskom stilu. Možete se prošetati centralnim gradskim ulicama, posetiti spomenik Živojinu Mišiću i Muselimov konak – najstariju očuvanu zgradu u Valjevu.

Spomenik borcima Revolucije, poznat i kao spomenik Stevanu Filipoviću, nalazi se na brdu Vidrak iznad Valjeva, u okviru partizanskog spomen-parka. Sa ovog mesta se pruža pogled na grad Valjevo i okolinu. Spomenik visok 16m je nastao po ugledu na fotografiju držanja Stevana Filipovića pred vešanje, a njegove visoko podignute ruke postale su simbol borbe nad fašizmom.

Tešnjar

Na desnoj obali Kolubare, ‘stešnjen’ između reke i brda nalazi se Tešnjar. Ova ambijentlna celina će vam delovati poznato kada se prvi put nađete tu, ali nemojte da vas to čudi jer je Tešnjar ‘glumio’ u mnogim srpskim filmovima i serijama. Ukoliko znate u kojim, podelite to sa nama u komentarima.



Kaldrmisane ulice sa zanatskim, ugostiteljiskim i trgovačkim radnjicama i dalje čuvaju šarm starog Valjeva. Starogradska arhitektura i fasade različitih boja učiniće da se osećate kao da ste u nekom drugom vremenu ili čak u drugoj državi.

Tešnjar je najposećeniji u avgustu kada se održavaju kulturno-umetnički programi u okviru manifestacije ‘Tešnjarske večeri’.

Jezero i brana Rovni

Jezero Rovni je najmlađe veštačko jezero u Srbiji. Iako je gradnja započeta 1988. godine, brana je završena 2015. godine. Jezero je stvoreno sa ciljem vodosnabdevanja Valjeva, Uba, Mionice i Lajkovca. Nalazi se na teritoriji sela Stubo i Rovni, a nastalo je pregrađivanjem reke Jablanice.

Iako je jezero veštačko, njegova lepota ostavlja bez teksta. Kod same brane Rovni postoji vidikovac, a posebno je zanimljivo videti sa relativno male udaljenosti ‘levak’ u koji se priliva višak vode u jezeru.



Nažalost, stvaranje ovog veštačkog akumulacionog jezera je značilo i potapanje crkve Svetog Arhanđela Mihaila u Tubraviću, poznate kao „Valjevska Gračanica“. Ova za neke kontraverzna odluka izazvala je negodovanje jednog dela javnosti. Crkva zbog starosti nije mogla biti premeštena, pa je u blizini izgrađena nova. Danas je manastir pod vodom, a u zavisnosti od vodostaja, nekad je moguće videti kupolu i krst.

Vidikovac Velika stena (Lazareva stena)



Postoji dva puta kojim možete doći do vidikovca Velika ili Lazareva stena. Jedan je da se iz pravca Valjeva uputite prvo ka brani Rovni, a zatim uzbrdo produžite do sela Stubo. Drugi put je da se ka Stubu uputite preko manastira Ćelije i Lelić. Taj put je duži i lošiji, ali zato imate priliku da posetite ova dva prelepa manastira. Jedna deonica puta je makadam.

Staza za vidikovac Velika ili Lazareva stena počinje u selu Stubo. Putokaz za vidikovac postoji, ali ga nije lako videti sa puta, ali možete da se orijentišete na osnovu seoskog groblja. Staza počinje u neposrednoj blizini seoskog groblja, a tu možete ostaviti i auto.

Staza do vidikovca je duga oko 1.5 km, nema velikih uspona i velikim delom prolazite kroz šumu. Staza se ujednom delu odvaja u dva kraka, a levi je onaj koji vodi do vidikovca. Kako se bližite vidikovcu, sa leve strane se kroz šumu nazire jezero. A kada dođete do Velike stene očekuje vas jedan od najlepših vidikovaca u Srbiji – pogled na tirkizne krake jezera Rovni.

Crni vrh

Crkva Rođenja Presvete Bogorodice (Ružica) ima burnu i bogatu prošlost. Nekada je bila barutni magacin koji je pretvoren u vojnu crkvu negde oko 1867. godine. I dalje nije poznato ko je i kada sagradio, umesto crkve srušene u turskom periodu.



U doba despota Stefana Lazarevića postojala je stara crkva istog imena, koju su Turci pri osvajanju Beograda 1521. porušili. Crkva Ružica ozidana je od kamena i sa zvonikom priljubljena uz samu Beogradsku tvrđavu.

Detalj koji je svima posebno zapao za oko prilikom posete jeste figura srpskog viteza iz doba cara Dušana, koja je postavljena ispred crkve.

Ispred bočnog, glavnog ulaza u crkvu, od 1924. stoji “bronzana straža” – desno je srpski srednjovekovni vitez cara Dušana, levo srpski pešadinac iz Prvog svetskog rata.

Tokom Prvog svetskog rata crkva je teško oštećena, a 1925. godine je ponovo osveštana nakon kompletne restauracije zahvaljujući prilozima Beograđanki čiji su članovi porodice učestvovali u ratovima za oslobođenje.

Izrezbareni ikonostas je uradio Kosta Todorović, a ikone na njemu naslikao je romonah Rafailo Momčilović. Unutrašnjost krase tri lustera (polijeleja) napravljena od istrošenih čaura, topovske municije, oficirskih mačeva i vojničkih kubura vojnika sa Solunskog fronta.

Pored ovih statua, ono što crkvu Ružica čini jednom od najjedinstvenijih na svetu jeste luster izgrađen od austrougarskih granata, puščanih i pištoljskih metara i srpskih oficirskih sablja.

Mnogo toga je naime, urađeno od oružja, a ukrasi na lusterima su, ništa drugo do – pravi kuršumi.

Pirot je grad meraka i tradicije, kulture, običaja i gostoprimstva… Okružen je najlepšim prirodnim predelima Stare planine, a karakterišu ga bogato kulturno-istorijsko nasleđe, prirodno nasleđe i prebogata gastronomija.



Pirot predstavlja kapiju istoka i zapada i izdvaja se kao grad koji spaja tradicionalno i moderno, gde je priroda netaknuta, a ljudi pre svega gostoljubivi. Zajedno sa selima, ovaj grad ima oko 58.000 stanovnika, dok ih u samom gradu ima 38.000. Ako dolazite u posetu, obavezno izdvojite malo vremena da obiđete Muzej Ponišavlja, sa stalnim i promenljivim postavkama koje prikazuju način života, kao i kulturu i običaje ovog kraja. Još jedno mesto koje morate obići jeste srpska srednjevekovna tvrđava Momčilov grad, Kale, iz 14. veka, a tu je i prelepo kameno selo Gostuša na Staroj planini...

Najveće zaštićeno prirodno dobro u Srbiji je Park prirode Stara planina, koji raspolaže sa preko 300km markiranih i obeleženih staza za planinarenje, pešačenje, planinsko trčanje, planinski biciklizam i druge sadržaje. Ova planina i njen najviši vrh Midžor (2169m) privlače mnogobrojne planinare u gotovo svim sezonama, a Zavojsko jezero u srcu Stare planine je odličnog kvaliteta planinske vode, bogato je ribom i idealno je mesto za izlete. Osim Stare planine, na teritoriji Pirota nalazi se i Specijalni Rezervat prirode Jerma. U gradu i okolini, veoma je razvijen lovni, kao i ribolovni turizam.

Vodopadi na Staroj planini
Ukoliko niste znali, trećina svih vodopada u Srbiji nalazi se na Staroj planini. Program obilaska staroplaninskih vodopada spada u red najinteresantnijih aktivnosti na ovoj destinaciji. Jedan od najdostupnijih i najuslikanijih vodopada je vodopad Tupavica u blizini sela Dojkinci, a tu su i predivni vodopadi - Pilj (64m), Čungulj (42m), Kurtulski vodopad i vodopad Vurnje, kao i najveći u Srbiji - Koprenski i Kaluđerski vodopad. Ipak, bez planinarskog vodiča za razgledanje su dostupni samo vodopad Tupavica i vodopad Pilj.

Gastronomija Pirota
Najpoznatije manifestacije u Pirotu i okolini su: Sajam pirotske peglane kobasice (januar), Festival sira i kačkavalja (septembar), Darovi netaknute prirode u Dojkincima (septembar), Jagnjijada (jun), Outdoor fest Jerma (avgust), Festival staroplaninskih jela Temska (jul), Međunarodni folklorni festival (avgust), Avantura Highlander Stara planina (jun)...

Na teritoriji Pirota nalazi se veliki broj verskih objekata koji datiraju iz XIV, XV, XVIII i XIX veka - Manastir Sv. Đorđe u Temskoj (XIV vek), Manastir Sv. Jovan Bogoslov ili Poganovski manastir (XIV vek), Manastir Presvete Bogorodice ili Sukovski manastir, Pećinska crkva Sv. Petra i Pavla u selu Rsovci na Staroj planini i još mnogo drugih svetinja zbog kojih Pirot nosi naziv „Mali Jerusalim”.

Lokalna gastronomija nudi pirotske brendove poput čuvenog pirotskog kačkavalja, pirotske peglane kobasice, staroplaninske jagnjetine, pirotskog roštilja i staroplaninskog meda i rakije.

(izvor, gomex.rs)

Paraćin kao naselje osnovali su Rimljani pod nazivom Sarmantes. To je od davnina bila značajna stanica na raskrsnici puteva kojima su prolazile mnoge vojske i osvajači: Kelti, Avari, Sloveni, Rimljani, Krstaši, Turci, Nemci...



Kako je Paraćin dobio ime?
Opština Paraćin zahvata deo bogatog i plodnog Srednjeg Pomoravlja, a teritorija opštine Paraćin se spušta od Kučajskih planina na istoku prema Velikoj Moravi na zapadu, ispresecana tokovima reka Crnice i Grze. Sam grad leži na 130m nadmorske visine, a od glavnog grada Srbije udaljen je oko 150km. Pretpostavlja se da je grad dobio ime po brodu-prelazu preko vode, odnosno po čoveku zvanom Parakin koji je čamcem prevozio ljude. Tokom vremena to ime je prešlo u ime Paraćin. U pitanju je naselje koje se prvi put pominje u Povelji kneza Lazara pisanoj 1375. godine.

Paraćin se nalazi na mestu gde se ukrštaju mnogi putevi. Prema severu je pravac za Beograd i Novi Sad, prema istoku je put za Zaječar, na jugu je put prema Nišu, a na zapadu prema Kraljevu i Čačku. Kroz grad prolazi i međunarodna železnička pruga prema jugu, koja je sagrađena davne 1881. godine. Opština danas ima oko 58.000 stanovnika, od čega polovina živi u gradu, a druga polovina u ostala 34 naseljena mesta opštine. Paraćin je danas poznat i po manifestacijama kao što su Dani vina, Art fest, Međunarodni šahovski festival, Sportsko leto, Kulturno leto, Dečji karneval, Etno fest, Krstovdanske svečanosti…

Šta obići u Paraćinu?
Prostor Kučajskih planina prepoznat je kao jedno od ekoloških područja, jer se tu mogu naći brojne zaštićene biljne i životinjske vrste. Jedno od najpoznatijih izletišta u okolini Paraćina je Sisevac. Zbog „ruže vetrova“ koja se tu javlja, izletište mnogi smatraju vazdušnom banjom.

Očaravajuće izletište Grza nalazi se na 17. kilometru puta Paraćin - Zaječar, na 400m nadmorske visine. Dočekuje vas toplinom svog zelenila i nestvarnim jezerima čije boje (u zavisnosti od doba dana i godine, prelaze iz plave u nijanse zelene boje. Dva jezera su omiljena stajališta i mesta za slikanje brojnim turistima. Ponekada se čini da u sebi kriju tajne i odličan su potencijal za buduće priče i legende. Do tada, ona su mesta za sportski ribolov, jer su bogata potočnom i kalifornijskom pastrmkom koja se u ovom kraju sprema na jedinstven način. Probajte i uživaćete u ukusu.

11 km od Paraćina, kod sela Zabrega, nalaze se ostaci tvrđave Petrus. Na tom mestu je možda postojalo utvrđenje još u doba Rimljana, pošto su u njemu pronađeni rimski bakarni novčići, koji su danas deo zbirke Zavičajnog muzeja u Paraćinu. Među ruševinama Petrusa nalazi se i velika stena, u narodu poznata kao Krstata stena, a u blizini je i čuvena pećina sa velikim ulaznim otvorom...