Island

First topic message reminder :




Island (isl. Ísland) nezavisna je ostrvska država smeštena na granici između Atlantskog i Severnog ledenog okeana, na severozapadu evropskog kontinenta. Država obuhvata teritoriju površine oko 103.000 km², a pored glavnog ostrva u njenom sastavu se nalazi još 36 manjih ostrva. Sa populacijom od svega oko 350.000 (prema procenama iz 2018), odnosno u proseku sa oko 3,2 stanovnika po kvadratnom kilometru, Island je ne samo najređe naseljena država u Evropi, već i jedna od 20 najređe naseljenih država na svetu. Gotovo dve trećine populacije živi u glavnom i najvećem gradu Rejkjaviku i njegovoj bližoj okolini, a veći gradovi su još i Koupavogir, Habnarfjerdir i Akirejri. Osnovu populacije čine Islanđani, narod germanskog porekla, a najveća nacionalna manjina su Poljaci koji su se na ostrvo u znatnijem broju doselili početkom XXI veka.

Geološki gledano Island je ostrvo vulkanskog porekla smešteno na seizmički veoma aktivnom i nestabilnom području Srednjoatlantskog grebena. Njegov reljef je posledica konstantne kolizije vulkanskog i glacijalnog procesa, zbog čega je ostrvo poznato pod nazivom „zemlja vatre i leda”. Island je poznat po svojim aktivnim vulkanima (Hekla, Ejafjadlajekidl, Surtsej), geotermalnim izvorima, lednicima (Vatnajekidl, Langjekidl) i fjordovima. Iako se nalazi tek nešto južnije od Arktičkog polarnika, zahvaljujući toploj Golfskoj struji koja protiče kraj njegovih obala, priobalni delovi Islanda imaju umerenu klimu sa prohladnim letima. Najveći deo zemlje nalazi se u zoni tundre.

Prema srednjovekovnom rukopisu Landnaumabouk („Knjiga o naseljavanju”) prvi naseljenici ostrva bili su nordijski kolonizatori koji su se 874. godine predvođeni Ingoulvirom Artnarsonom naselili na jugozapadu ostrva, kod današnjeg Rejkjavika. Najjača imigraciona struja na ostrvu i tokom narednih nekoliko vekova dolazila je iz Norveške, a kolonizatori su sa sobom dovodili i sluge i robove uglavnom gelskog porekla. Prva islandska država, Islandska Slobodna Država, formirana je oko 930. godine kada su se na lokalitetu Tingvelir po prvi put sastale lokalne starešine osnuvši Alting (veće), zvanično najstariju narodnu skupštinu na svetu. Nakon skoro tri veka samostalnosti, sredinom XIII veka, ostrvo postaje prvo delom Norveške Kraljevine, potom Kalmarske Unije, a od prve polovine XVI veka i Danske. Godine 1918. ostrvo obnavlja svoju nezavisnost sa osnivanjem Kraljevine Island, parlamentarne monarhije na čijem čelu je zvanično bio danski kralj Kristijan X. Stanovnici ostrva su se na referendumu održanom u junu 1944. opredelili za ukidanje monarhije i uspostavljanje republike. U prvim decenijama nezavinsosti, Island je bio jedna od najsiromašnijih evropskih država čija privreda se oslanjala isključivo na ribarstvo i skromnu poljoprivredu. Uspešno sprovedena industrijalizacija ribarskog sektora i novac iz projekta „Maršalovog plana” za obnovu posle Drugog svetskog rata, u kratkom vremenu su Island pretvorili u jednu od najrazvijenijih i najzdravijih svetskih ekonomija. Tokom 1994. Island postaje članom Evropske ekonomske zajednice, što je dovelo do diverzifikacije nacionalne privrede i intenzivnog razvoja finansijskog sektora.

Islandska privreda počiva na tržišnoj ekonomiji sa relativno niskim stopama oporezivanja. Država sprovodi nordijski socijalni sistem koji svim građanima omogućava jednak pristup zdravstvenim i obrazovnim institucijama. Island se nalazi na vrhu svih lestvica u sferi ekonomskih, političkih i društvenih sloboda i rodne ravnopravnosti. Islandska luteranska crkva, koja ima zvaničan status nacionalne crkve, prva je hrišćanska crkvena zajednica na čijem čelu se kao nadbiskup nalazi žena. Godine 2016. Island je po stepenu društvenog razvoja svrstan na deveto mesto prema Indeksu humanog razvoja UN-a, odnosno na prvo mesto Indeksa globalnog mira. Privreda u potpunosti počiva na obnovljivim izvorima energije, a u novije vreme turizam postaje jedna od vodećih privrednih delatnosti.

Islandska kultura je u najužoj vezi sa svojim skandinavskim korenima, a većina islandskog stanovnišptva su potpmci prvobitnih nordijskih i gelskih doseljenika. Islandski jezik, koji pripada podgrupi severnogermanskih jezika, proistekao je iz staronordijskog jezika i danas je najbliži nekim dijalektima norveškog, te ferjajrskom jeziku. Jedan od najpoznatijih simbola islandske kulture su srednjovekovne islandske sage, a posebno zbirka Sage o Islanđanima koje se smatraju biserom srednjovekovnog literarnog stvaralaštva na tlu severne Evrope.

Island je punopravni član NATO-a i jedina članica tog vojnog saveza koja zvanično nema vojsku, uz izuzetak lako naoružane obalne straže koja se brine o sigurnosti nacionalnih granica.

Island (isl. Ísland) nezavisna je ostrvska država smeštena na granici između Atlantskog i Severnog ledenog okeana, na severozapadu evropskog kontinenta. Država obuhvata teritoriju površine oko 103.000 km², a pored glavnog ostrva u njenom sastavu se nalazi još 36 manjih ostrva.

Sa populacijom od svega oko 350.000 (prema procenama i popisu iz 2018 god.), odnosno u proseku sa oko 3,2 stanovnika po kvadratnom kilometru. Island je ne samo najređe naseljena država u Evropi, već i jedna od 20 najređe naseljenih država na svetu.!

Glavni grad je Rejkjavik a veći gradovi su još i Кoupavogir, Habnarfjerdir i Akirejri. Osnovu populacije čine Islanđani, narod germanskog porekla, a najveća nacionalna manjina su Poljaci koji su se na ostrvo u znatnijem broju doselili početkom XXI veka.

Island ima najstariji parlament na svetu, Althing, osnovan 930 godine. Neki pisani izvori navode da su irski kaluđeri živeli na Islandu pre dolaska norveških naseljenika, ali nisu nađeni arheološki dokazi koji bi potkrepili ovu tvrdnju. Island je bio nezavisan 300 godina, a zatim su njime vladali Norveška i Danska

1. Island je poznat kao Zemlja vatre i leda zbog aktivnih vulkana koji vrebaju među njegovim brojnim glečerima.

2. Island koristi 100% obnovljivu električnu energiju, što ga čini najzelenijom zemljom na svetu.

3. Verovatno je islandski istraživač Leif Erikson otkrio Severnu Ameriku skoro pet stotina godina pre Kristofora Kolumba.

4. Islandska Vigdis Finnbogadottir bila je prva žena na svetu koja je demokratski izabrana za šefa države. Finnbogadottir je bila predsednica Islanda od 1980. do 1996.

5. Islandski Vikinzi bili su hrabri istraživači i ratnici, napadali su priobalna sela u Engleskoj i Francuskoj i naseljavali delove Grenlanda.

6. Veliki deo popularne emisije HBO-a Igra prestola snimljen je na Islandu.

7. Sa više od dve desetina vulkana koji redovno izbijaju, Island je jedno od vulkanski najaktivnijih mesta na Zemlji.

8. Osnovan 930. godine, islandski parlament, Althingi, najstarije je parlamentarno telo na svetu.

9. Hakarl je tradicionalno islandsko jelo napravljeno od mesa ajkula koje je nekoliko meseci zakopano u zemlju radi fermentacije. Prethodne verzije ovog recepta uključivale su upotrebu ljudskog urina za pomoć u procesu fermentacije.

10. Islandski jezik se malo promenio u poslednjih hiljadu godina. Zbog toga čak i školarci mogu čitati islandske tekstove napisane još u 12. veku nove ere.

11. Island ima stroge zakone o imenovanju koji ograničavaju izbor novih roditelja na listu tradicionalnih islandskih imena. Roditelji koji se odluče za imena koja nisu na spisku moraju ih odobriti Odbor za imenovanje Islanda.

12. Islandska prezimena nastaju dodavanjem: sin ili ćerka na kraj imena jednog od roditelja.

13. Islandska narodna legenda smatra da je Ivanjska noć, najduži dan u godini, magična i opasna; krave govore i foke poprimaju ljudski oblik.

14. Fizički pejzaž Islanda je u stalnom kretanju zbog njegovih živahnih vulkana i pomeranja linija raseda. Sve ove aktivnosti čine Island idealnim okruženjem za geološka istraživanja.

15. Islandska kuhinja sadrži neka jedinstvena jela, uključujući kisele ovnove testise (surir hrutspungar) i ovčiju glavu. Ovčji obrazi i očne jabučice smatraju se posebnim delikatesima.

16. Islandska zastava je zvanično usvojena 1915. Boje zastave Islanda simbolizuju tri dominantna elementa: bele glečere, crvene vulkane i plavo nebo.

17. Islanđani vole sladić. Islanski slatkiši slani crni sladić slažu sa voćem, čokoladom, sladoledom i bezenom; a alkohol od sladića je islandski specijalitet.

18. Island je jedina zemlja u NATO-u bez stalne vojske.

19. Island su nordijski istraživači naselili oko 870. godine.

20. Skoro 5% Islanđana i dalje praktikuje Asatru, tradicionalnu nordijsku religiju.

21. Većina Islanđana – skoro 80% – pripadnici su Luteranske državne crkve.

22. Brennivin liker – Crna smrt – je islandski favorit napravljen od krompira i kima.

23. Islandske sage, napisane u srednjem veku, sadrže uzbudljive priče o pomorskim Vikinzima i njihovim epskim bitkama protiv neprijatelja, zemaljskih i natprirodnih.

24. 1975. ženske grupe na Islandu proglasile su nacionalni slobodni dan u znak protesta zbog nejednake rodne prakse. Devedeset posto islandskih žena je učestvovalo, odbijajući da idu na posao, kuvaju, čiste ili gledaju svoju decu, kao način da ilustruju značaj žena za naciju. Godinu dana kasnije, islandski parlament usvojio je zakon koji garantuje veću jednakost plata.

25. Island je prihvatio hrišćanstvo oko 1.000. Ova nagla kulturna promena označila je kraj perioda istraživanja i pljačke Vikinga.

26. Islandski mitovi često su bili isprepleteni sa činjenjem magičnih stvorenja poput vilenjaka, duhova i trolova.

27. Vilenjaci islandskog folklora bili su lukava i nepredvidiva stvorenja čije su se aktivnosti kretale od pomaganja ljudima i nagrađivanja hrabrosti do širenja bolesti ili krađe dece.

28. Zbog ustaljenog verovanja u vilenjake koje postoji i do danas, izgradnja puteva na Islandu povremeno kasni ili se čak preusmerava radi očuvanja uobičajenih vilenjačkih zemalja.

29. Za jedinstvene islandske stenske formacije često se verovalo da su trolovi koji su se pretvorili u kamen.

30. Island nikada nije osvojio zlatnu medalju na Olimpijskim igrama.

31. Jedini sisar poreklom sa Islanda je arktička lisica.

32. Kao i mnogi ljudi, Islanđani kucaju po drvetu kako bi izbegli lošu sreću, ali njihov ritual je proširen uključivanjem recitovanja brojeva 7, 9 i 13 dok to rade.

33. Islandskim bebama ne smeta hladnoća. Uobičajeno je da roditelji puštaju svoje mališane da spavaju napolju tokom prve godine života.

34. Islanđani početak Velikog posta proslavljaju Bolludagurom, ili Danom zemičke. Na tadašnji dan deca prave tradicionalne štapiće zvane bolluvondur, koje potom koriste da udaraju roditelje. Za svaki udarac koji dobiju dobijaju čokoladnu lepinju.

35. Severno svetlo je vidljivo na Islandu više od osam meseci u godini.

36. Slatur, što znači klanje, je islandski puding od krvi napravljen od ovčijih creva, krvi i masti.

37. Islandski običaj smatra da je loša sreća dobiti nož na poklon.

[size=63][/size]
Island je država bez kopnenih granica koja se nalazi u severnom Atlantiku. Ova ostrvska država je lokalizovana između Grenlanda, Norveške i Britanskih ostrva u severnoj Evropi. Glavni grad Islanda je Rejkjavik. Ime “Island“ potiče od engleske reči za “ostrvo“.

Istorija Islanda

Naseljavanje Islanda počelo je tek u kasnom IX i početkom X veka i to dolaskom imigranata, ponajviše Norvežana i Kelta. Zanimljiva činjenica vezana za ovu zemlju je ta da ona ima najstariji parlament na svetu, Alting (Althing), koji je osnovan 930. godine. Alting je održavao zasedanja u Tingveliru sve do suspendovanja 1799. godine. Nakon četrdesetpet godina, parlament je ponovo uspostavljen 1844. godine, ali ovog puta u glavnom gradu – Rejkjaviku.
Island je bio nezavisan 300 godina, a zatim su njime vladali Norveška i Danska. Godine 1874. Island od danske vlade dobija ograničenu autonomnu vlast, a suverenitet u unutrašnjim pitanjima 1918. godine, dok su pitanja spoljnih odnosa ostali pod upravom Danske do Drugog svetskog rata, tj. 1940. godine kada je došlo do vojne okupacije Danske od strane Nemačke. Sa rođenjem nove republike 1950. godine, potpisan je sporazum između Islanda i SAD prema kojem je Američkim snagama predana nadležnost za vojnu odbranu Islanda

Znamenitosti i zanimljivosti Islanda

Island se naziva i “zemlja leda i vatre“ jer obiluje vulkanima i gejzirima po kojima je i poznat. Zima na Islandu nije toliko surova kao što biste pomislili. Temperature se kreću oko nula stepeni, a leta su prilično hladna sa prosečnom temperaturom od deset stepeni celzijusa.  Unutrašnjost ostrva je uglavnom prekrivena ledom dok su njegove periferije naseljene.
Ono što bi svakako morali da obiđete ukoliko bi se odlučili za ovu bajkovitu destinaciju jeste Plava Laguna ili “Blue Lagoon“ u Grindaviku.

Plava laguna

Rejkjavik, osim što je prestonica, nudi kvalitetno upoznavanje načina življenja starih Vikinga. Ovaj tipičan skandinavski grad omogućiće vam jedno autenično iskustvo tamošnjeg načina života. U Rejkjaviku obavezno posetite crkvu svetog Halgrima sa čijeg se tornja otvara horizont ovog grada.

Rejkjavik

Skaftafel vodopad

Rejkjavik je glavni i ujedno i najveći grad na Islandu. Smešten je na jugozapadnoj obali ostrva u zalivu Faksagloji na Atlantskom okeanu. Njegov položaj ga čini najsevernijim glavnim gradom na svetu.

Istorija Rejkjavika

Glavni grad Islanda osnovao je vikinški starosedelac Ingolfur Arnarson 874. godine. Prvobitno naselje je dobilo ime ,,Rejkjavik” što na islandskom znači dimni zaliv što je i očekivano s obzirom na veliku količinu gejzira i termalnih izvora. Zanimljiv je podatak da se Rejkjavik uopšte ne pominje u istorijskim izvorima sve do 18. veka. Tek sa razvojem ekonomije, koju je podupreo kraljevski blagajnik (otvorio je radionice za preradu drveta), ovaj grad postaje vidljiviji na ekonomskoj i političkoj mapi. Nakon progresivnog razvijanja privrede Rejkjavik dobija status grada 1786. godine. Ta godina se slavi kao godina osnivanja ovog grada.

Znamenitosti Rejkjavika

Najistaknutije građevine Rejkjavika su Nacionalni muzej, Gradski muzej i zgrade Islandskog univerziteta.

Nacionalni muzej

Islandski univerzitet

Pored građevina, Rejkjavik je grad koji nudi mnoge prirodne lepote. Jedna od nezaobilaznih destinacija je jezero Tjornin koji se nalazi u samom centru grada.

Jezero Tjornin

Ukoliko biste želeli da uživate u islandskoj kuhinji, a u isto vreme da posmatrate grad sa vidikovca, Perlan je multifunkcionalna zgrada koja će vam to i omogućiti.

Perlan zgrada